กระหมวด: จอมประสาทบนศีรษะช้าง ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญ ๑ ใน ๕ ฐาน อันเป็นที่เกิดของขนช้าง ซึ่งใช้ในการดูลักษณะช้างเผือก, โขมด ก็เรียก.

Gramuat:  the top nerve on an elephant’s head, an important organ included among the five criteria that are used to spot a royal viz. albino elephant and that deal with some birth defect of the elephant’s hair [depigmentation] on the following parts: ear’s hair, tail, back spine, head nerve gramuat, and flanks.

The finding of albino elephants in the forest is deemed, after a story from the Buddha’s life, auspicious and the Thai royalty cares for them, hence their status as ‘royal elephants.’ The Thai name used in the above definition, chang peuak, litteraly means ‘taro elephant,’ from the name of an edible plant (Colocosia esculenta) used in Thai cuisine, which corn flesh is of a bright white color.

กลียุคศักราช: ศักราชที่เริ่มตั้งก่อนพุทธศักราช ๒๕๕๘ ปี.

Kaliyukka-sakarat: ‘Kali Yuga,’ the era of 2,558 years preceding the Buddhist era (which begins with the Lord Buddha’s attaining Nirvana).

กาสัก: นกกายสิทธ์บินมาไม่เห็นตัว เชื่อกันว่า ถ้าได้ขนมันไว้จะหายตัวได้.

Gasak: a magic bird which is invisible when flying. It is believed that if one gets hold of its feathers one acquires the power of invisibility for himself.

คชสีห์: สัตว์ในนิยายมีรูปเหมือนราชสีห์ แต่มีงวงเหมือนช้าง.

Gajasih: the ‘singha elephant,’ a legendary animal that has the body of a singha-lion and an elephant trunk.

จุฬามณี: ปิ่นประดับเพชรนิลจินดา สำหรับปักมวยผมหรือจุกของผู้สุงศักดิ์; มวยพระเกศาของพระพุทธเจ้า เรียกว่า พระจุฑามณี; ชื่อพระธาตุเจดีย์ที่พระอินทร์ทรงสร้างไว้ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ สำหรับบรรจุมวยพระเกศาของพระพุทธเจ้า เรียกว่า จุฬามณีเจดีย์, จุฑามณี ก็ว่า.

Tjulamani: 1/ an ornamental hairpin stuck in the bun of high-ranking people; 2/ the name of Lord Buddha’s chignon, also called Tjutamani; 3/ the pagoda built by Indra in the second Heaven (Daowadeung or Indra’s Heaven) to keep Lord Buddha’s chignon.

ฉกามาพจร, ฉกามาวจร: สวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ ๑. จาตุมหาราช (จาตุมหาราชิกาหรือจาตุมหาราชิก) ๒. ดาวดึงส์ ๓. ยามา ๔. ดุสิต ๕. นิมมานรดี ๖. ปรีนิมมิตวสวัตดี.

Chagamapatjon or Chagamawatjon: the collective name of the six Heavens Tjatumaharat, Daowadeung, Yama, Dusit, Nimmanoradi, and Paranimmittawat-Sawatdi.

Each heavenly abode has its own godly dwellers: the four Great Kings, guardians of the four cardinal directions, and their courts in Tjatumaharat, Indra and his court in Daowadeung, the Deva Suyama in Yama, who fly in the air in vimanas, the Deva Sandusit (and Maitreya the next Buddha) in Dusit, etc. Paranimmittawat-Sawatdi is the most refined state in which one can be born in Samsara.

ชมพูนท, ชมพูนุท: ทอวคำเนื้อบริสุธิ์; ในไตรภูมิกล่าวว่าเกิดที่ใต้ต้นหว้า, ชามพูนท ก็ใช้.

Chompunot or Chompunut: pure gold; in the ancient cosmology book Traiphum it is said to grow under the Java plum tree (tonwa, Syzygium cumini).

ตาลปัตร, ตาลิปัตร: พัดด้ามยาวทำด้วยใบตาลผ้า หรือไหม สำหรับพระไช้ในพิธีกรรมต่าง ๆ, เดิมทำด้วยใบตาลอย่างเดียว.

Talapat or Talipat: a long, shafted fan made of sugar-palm leaf, cloth, or silk, used by monks in various ceremonies. Formerly it was made of a single palm leaf (hence its name: tal is palm).

ติปิฏกธร: “ที่ประเทศพม่า มีพระภิกษุหลายรูปที่ได้รับสถาปานาเป็นติปิฏกธร ชึ่งแต่ละรูปสามารถทรงจำสาธยามพระไตรปิฏกบาลีได้ครบถ้วนบริบูรณ์ นับตามจำนวนหน้าพิมพ์แบบปัจจุบันฉบับของไทยกว่า ๒๒,๐๐๐ หน้า.” (ธรรมทวิพากย์, ป. อ. ปยุตฺโต)

Tipitakadara: ‘In Myanmar nowadays we can find living examples in several monks on whom the title Tipitakadhara ‘bearer of the Pali Canon,’ has been conferred, who are word-perfect in reciting the entire Pali Canon, which, according to the printed version in Thai script, is well over 22,000 pages in length.’ (Dhamma Bilingualized, Bikkhu P. A. Payutto)

ทักษา: (โหร) เรียกอัฐเคราะห์ หรือดาวพระเคราะห์เฉพาะ ๘ ดวง คือ อาทิตย์ (ประจำทิศอีสาน แทนด้วยเลข ๑) จันทร์ (ประจำทิศบูรพา แทนด้วยเลข ๒) อังคาร (ประจำทิศอาคเนย์ แทนด้วยเลข ๓) พุธ (ประจำทิศทักษิณ แทนด้วยเลข ๔) เสาร์ (ประจำทิศหรดี แทนด้วยเลข ๗) พฤหัสบดี (ประจำทิศประจิม แทนด้วยเลข ๕) ราหู (ประจำทิศพายัพ แทนด้วยเลข ๘) และศุกร์ (ประจำทิศอุดร แทนด้วยเลข ๖) เขียนเป็นแพนภูมิใด้ดังนี้.

Taksa: (Astrology and Horoscopes) collective name of the eight planets or special celestial bodies, that is, the Sun (whose permanent direction is northeast and which is substituted by number 1), the Moon (east, number 2), Mars (southeast, number 3), Mercury (south, number 4), Saturn (southwest, number 7), Jupiter (west, number 5), Rahu (northwest, number 8), and Venus (north, number 6). The taksa can be written down as world divisions as follows (see diagram above).

Those familiar with Hindu astrology have recognized the Navagraha (‘nine abodes’) of which one, Ketu, is missing. Ketu is supposed to be an immaterial body and makes the pair with the other immaterial planet Rahu (here number 8).

นภศูล, นพศูล: เครื่องประดับยอดปรางค์ ทำด้วยโลหะเป็นรูปหอก มีกิ่งเป็นรูปดาบแตกสาขาออกไป ๔ ทิศ.

Nopsun: (from Sanskrit naba shula, ‘sky spear’) an ornament of pagoda tops, made of metal and in the shape of a spear, with branches in the shape of swords pointing in the four directions.

นาคบาศ: บ่วงที่เป็นงู, เป็นชื่อศรของอินทรชิตที่แพลงไปเป็นงู. ในตำนานเล่าว่า นายพรานใช้นาคบาศจับกินรี.

Nakbat: ‘naga noose’, name of one missile weapon of Indrajit (in the Ramayana/Ramakien) that coils as a snake. In the legends, hunters use this weapon to hunt kinaris (see what the latter are here).

There exists in Theravada Buddhism a tradition of interpreting the esoteric meaning of the Ramakien. In contemporary Thailand, they also make amulets with the name nakbat, ringed-shaped naga(s).

นาคปรก: ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่งอยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ หงายพระหัตถ์ ๒ วางซ้อนกันบนพระเพลา มีพญานาคแผ่พังพานปกคลุมเบื้องบนพระเศียร, ที่สร้างเป็นแบบขัดสมาธิเพชรก็มี มี ๒ แบบ แบบหนึ่งประทับนั่งสมาธิโดยมีพญานาคขนดร่างเป็นวงกลมเป็นพุทธบัลลังก์ อีกแบบหนึ่งประทับนั่งสมาธิภายในวงขนดพญานาค.

Nakprok: name of a posture of Buddha images in which Lord Buddha is sitting cross-legged (samadi or diamond-samadi posture) with hands upon each other face up and resting on his lap, while the stretched hoods of royal nagas adumbrate his head. Two models exist in fact: one in which the circling coils of the nagas serve as a bench and the other in which Lord Buddha sits inside the circle of the naga coils.

บริภัณฑ์: เรียกภูเขาที่ล้อมเป็นวงกลมเขาพระสุเมรุเป็นชั้น ๆ รวม ๗ ชั้น ว่าเขาสัตบริภัณฑ์.

Boripan: the collective name of the mountains that surround mount Meru in seven ranges is ‘the seven Boripan mountains.’

The names of each of these mountains from closest to farthest from mount Meru are: Yukonton, Isinton, Karawik, Sutasana, Neminton, Wintaka, and Atsakan. The ranges are separated from each other, and mount Meru from Yukonton, by seas called Sitandon.

โบกขรพรรษ: ฝนดุจนำ้ตกลงบนใบบัว ใครยอยากให้เปียกก็เปียก ใครไม่อยากให้เปียกก็ไม่เปียก.

Bokkarapat: A rain like that falling on a lotus leaf: who wants to be wet gets wet, who does not want to get wet does not.

ปาลิไลยก์: ชื่อป่าแห่งหนึ่งที่พระพุทธเจ้าเสด็จไปจำพรรษาอยู่, ชื่อช้างซึ่งอยู่ในป่าแห่งนั้น; ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่งในพระอิริยาบถประทับนั่งก้อนศิลา พระบาทวางบนดอกบัว พระหัตถ์ซ้ายขวาวางบนพระชานุ มีช้างหมอบใช้งวงจับกระบอกนำ้ถวาย และลิงถือรวงผึ้งถวาย เรียกว่า ปางพระปาลิไลยค์.

Palilai: 1/ name of a forest where Lord Buddha spent the rainy season; 2/ name of an elephant living in that forest; 3/ name of a posture of Buddha images in which Lord Buddha is represented sitting on a rock, his feet resting on a lotus flower, both hands resting on his knees, while a crouching elephant is offering him a water pot with his trunk and a monkey is holding a honeycomb out.

ปาริฉัตร, ปาริชาต: ต้นไม้สวรรค์ในสวนของพระอินทร์ ถือเป็นต้นไม้ประจำสวรรค์ชั้นดาวดึงส์, ต้นทองหลาง.

Parichat: a heavenly tree in Indra’s garden, in the second Heaven; (by extension) the coral tree or flame tree (Erythrina).

พรายกระซิบ: ผีพรายที่มากระซิบบอกให้เจ้าของหรือผู้เลี้ยงทราบเหดตุการณ์ต่าง ๆ.

Prai-krasip: a familiar spirit that whispers (krasip) in its owner or caretaker’s ear to unveil the causes of events.

A prai-krasip can be acquired like the object in the picture below, which is a hoon-payon, also a servant spirit, that I acquired in Thailand. My hoon-payon is made of a fragment of human bone as the doll’s belly, a piece of mortuary shroud covering the bone, the hair of a dead person laid down on the doll’s head, takruts, i.e. cylinder amulets usually inscribed with magic formulas, as the limbs, a turquoise stone, carved and painted, as the skull, and red exorcism oil. It was made by Luang Po Somchat of Wat Huay Bong temple in Lopburi province.

พรายตานี: ผีผู้หญิงที่สิงอยู่ในต้นตานี.

Prai-tani: the ghost of a woman who dwells in wild banana trees.

โพง, ผีโพง: ผีชนิดหนึ่ง กล่าวกันว่าชอบกินของสดคาว.

Pong or Pi-pong: a kind of ghost who is said to like eating raw meat.

มหาละลวย: ชื่อมนตร์สำหรับให้คนรักคนหลง.

Mahalaluai: the magic to make one fall in love.

แม่ซื้อ, แม่วี: เทวดาหรือผีที่เชื่อกันว่าเป็นผู้ดูแลรักษาทารก.

Me-seu or Me-wi: a god or spirit that is believed to protect newborn babies.

Depending on the day of the week that the baby is born, the baby has a different guardian. The me-seu are therefore seven in numbers. For sunday the spirit is Witjitoramawan, red with a singha head, Monday it is Wannongkran, ivory white with a horse head, Tuesday it is Yaksaborisut (‘Yaksa Pure’), pink with a buffalo head, Wednesday it is Samonlatat, green with an elephant head, Thursday it is Galotuk, light yellow with a deer head, Friday it is Yaknongyao (‘Yaksa Belle’), blue with a cow head, and Saturday it is Ekalai, black with a tiger head. They all wear golden clothes.

แมน: เทวดา เช่น เมืองแมน, พิมานแมน.

Men: a god, for instance in the phrases ‘country of the gods,’ ‘vehicle of the gods’…

มักกะลีผล: ชื่อต้นไม้ในนิยาย มีอยู่ในป่าหิมพานต์ ออกผลเป็นรูปหญิงสาวเปลือยกายห้อยย้อยระย้า ผลเมื่อครบ ๗ วันจะสุกงอมร่วงหล่นและเน่าไป, นารีผล ก็เรียก.

Makkalipon: name of a legendary tree in Himmapan forest, which bears fruits in the shape of naked young women dangling from its branches. After seven days, the fruits are ripe, fall down and rot. Also called naripon.

ศิรประภา: รัศมีที่เปล่งออกมารอบ ๆ ศิรษะของผู้ศักดิ์สิทธิ์และพระพุทธรูป.

Siraprapa: halo of beams that radiate from the head of a holy person and of a Buddha statue.

สุเมรุ, สิเนรุ: ชื่อภูเขาซึ่งถือว่าเป็นที่ตั้งของสวรรค์ชั้นดาวดึงส์.

Sumeru or Sineru: name of a mountain believed to lie in the Daowadeung Heaven.

หิมพานต์: ชื่อป่าในนิยายตั้งอยู่บนเขาหิมาลัย.

Himmapan: name of a legendary forest believed to lie on the Himalaya.

เหาแ: เคลื่อนที่ไปในอากาศด้วยฤทธิ์.

Ho: To fly or move in the air through magic.

โหงพราย: ผีที่ผู้มีอาคมปลุคเสกไว้ไช้งาน.

Hong-prai: a ghost that a sorcerer conjures to do work for him.

For more definitions, see Thai Mysteries 1 here.

***

Let me now introduce you to a meditation practice of Theravada monks, namely the meditation on the nature of our body. Such booklets as the one I got in a Bangkok temple during a temple fair a few years ago are destined to assist such form of meditation through their pictures. The book’s title is Considerations on the Body and its cover displays an image of the Emaciated Buddha (Pra Pom: look here). It displays photos on which to meditate, together with thoughts of Buddhist philosophy. I enclose a few of these pictures.

March 2017