For a presentation of my Documents series about Afrikaner history, with many documents in Afrikaans (also in Dutch, English and German), see here.

The following documents from both online and paper sources were posted under a pseudonym during the course of a couple of years on an Afrikaner internet forum, which was later shut.

They deal with the relationships of amity and goodwill that existed between the German Third Reich and several Afrikaner organizations and personalities, many of whom were to play an important role in postwar South Africa.

*

1 Ossewabrandwag

2 Nuwe Orde

3 Gryshemde

4 Die Boerenasie van Manie Maritz

5 Duits-Suid-Afrikaanse-Geselskap

6 Bibliografie

7 Twee Afrikaanse Skrywers (Daniël François Malherbe, Elsa Joubert)

8 Bioskoop (Film Ohm Kruger; Hans Rompel; Anna Neethling-Pohl)

9 Die Matie: ‘Dink rewolusionêr – leef gevaarlik!’

10 Radio Zeesen

11 Suid-Afrikaanse Steenkool-, Olie- en Gasmaatskappy (SASOL)

12 Paul Skawran

13 Hans Merensky

14 Gustav Preller

15 Fritz Joubert Duquesne

16 Anton Rupert

17 Antropogenetika

18 Dietsland

19 Afrikaans- en Suid-Afrikaans-Duitse Kultuurvereniging (ADK)

20 ‘n Paar meer name

Aanhangsels:

Beginsels en beleidsverklaring van die Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Bond (SANSB)

Louis Weichardt

*

1

DIE OSSEWABRANDWAG

Die omvang van die kontak tussen pro-Duitse Suid-Afrikaners en Nazi-Duitsland in die Tweede Wêreldoorlog is nog nooit behoorlik ondersoek nie. In ‘n doktorale proefskrif wat onlangs aan die Universiteit van Bielefeld in Wes-Duitsland voltooi is, onthul die historikus dr. Albrecht HAGEMANN egter onder meer hoe die Ossewa-Brandwag – en veral sy leier, dr. Hans VAN RENSBURG – in die oorlog met die Hitler-bewind geheul het.

Die SAP-bewind van genl. Jan SMUTS het onmiddellik ná die oorlog ondersoekers na die verslane Duitsland gestuur om in die Duitse argiewe bewyse vir moontlike aanklagte van hoogverraad te soek. Veel kon die ondersoekers nie vind nie. Wat wel bekend was, was dat die OB deur die Duitse konsulaat in Lourenco Marques kontak met die Duitse departement van buitelandse sake gehad het, maar geen bewyse van hoogverraad kon verkry word nie. Dit was ook bekend dat die Duitsers voelers na dr. D.F. MALAN, leier van die NP, uitgesteek het, maar ondanks pogings van die SMUTS-regering om hom te diskrediteer, kon ook hier geen aanduidings van onbehoorlike optrede gevind word nie. As die SMUTS-bewind toegang gehad het tot die argiewe waarop HAGEMANN sy bevindings grond, sou ‘n aanklag van hoogverraad teen dr. Hans VAN RENSBURG, moontlik wel geformuleer kon word.

Dr. HAGEMANN het onlangs die doktorsgraad in die geskiedenis van die Universiteit van Bielefeld in Wes-Duitsland verwerf op die proefskrif Südafrika und das Dritte Reich: Rassenpolitische Affinität und machtpolitische Rivalität. Dit is uitgegee deur Campus Verlag in Frankfurt as band 628 van die universiteit se reeks Campus Forschung. (…)

Begin Augustus 1940 het die OB die Duitse regering in kennis gestel dat hy met 160 000 lede en 15 000 anti-SMUTS-soldate gereed staan om teen die Regering op te staan. So ‘n opstand sou egter net met Duitse hulp nodig wees, veral in die vorm van wapenlewering. Die OB het twee operasionele planne aan die Duitsers voorgelê. Die eerste was ‘n ”noordplan” waarvolgens Afrikaners in Suid-Rhodesië ‘n vliegveld vir aankomende Duitse troepe sou inrig. Die ”wesplan” het wapenlewering met duikbote aan die kus van Suidwes voorgestel. Die opperbevel van die Duitse weermag moes ‘n dag bepaal waarop alle spoorweg- en padbrûe in Transvaal en Natal opgeblaas sou word. Die staatsdiens en spoorwegpersoneel sou dan ‘n staking begin, Engelstalige koerante sou met plofstof vernietig word, terwyl voorgegee sou word dat genl. SMUTS en sy aanhang selfmoord gepleeg het.

Verdere reëlings is aan die Duitse opperbevel oorgelaat. Op 06 November 1940 het dr. VAN RENSBURG die Duitsers laat weet dat die OB met 170 000 man gereed staan vir die ”onafhanklikheidstryd”. Daarvoor was egter Duitse wapens nodig. ”Gedurende die oorlog,” so het dr. VAN RENSBURG se boodskap gelui, ”sal die Afrikaners lugmag- en vlootbasisse tot die beskikking van Duitsland stel, asook brandstof. Ná die oorlog sal die republiek na die inlywing van die protektorate streef, asook ekonomiese en politieke samewerking met Duitsland. Die Suid-Afrikaanse strydkragte moet volgens Duitse voorbeeld opgebou en met Duitse wapens toegerus word.” Op 09 November 1940 is in die departement van buitelandse sake in Berlyn ‘n verdere boodskap van dr. VAN RENSBURG ontvang waarin hy die bereidheid van die OB tot aksie ”in die vorm van sabotasie op die oomblik van ‘n Duitse aanval op die Unie” beklemtoon het.

Begin Mei 1942 het ‘n Duitse spioen, die Nederlandse Nazi ELFERINK, sy opdraggewers in Berlyn ingelig oor ‘n gesprek wat hy met dr. VAN RENSBURG gehad het. Daarin het VAN RENSBURG weer eens aangedring op Duitse militêre inmenging in Suid-Afrika en selfs voorgestel dat Suid-Afrikaanse hawestede deur die Duitse vloot gebombardeer word. En op 20 Julie berig ELFERINK dat dr. VAN RENSBURG ”die Duitse inlywing van Suid-Afrika waarskynlik en nodig” ag. As Duitsland ‘n Gauleiter (Nazi-goewerneur) na Suid-Afrika stuur, moet dit liefs veldm. Erwin ROMMEL wees, want hy is baie gelief in Suid-Afrika.

Die Duitsers het deur die besoek van die Duitse egpaar DENK en die Nederlander ELFERINK ook voelers na dr. MALAN uitgestoot. Hulle het inderdaad met dr. MALAN gepraat, maar hy het hom baie korrek gedra en geen beloftes gedoen nie⁺⁺⁺. ‘n Ander interessante gesprek waaroor dr. HAGEMANN berig, is dié tussen dr. Nic DIEDERICHS – destyds leier van die Broederbond, OB-lid en latere Staatspresident – en Hellmuth KIRCHNER, sekretaris van die Duits-Suid-Afrikaanse Geselskap, in Mei 1939 in Berlyn. In die gesprek het dr. DIEDERICHS sy gasheer meegedeel dat die NP nooit in die posisie sou wees om alleen te regeer nie; daarvoor is sy ”huidige leiers nog te veel vasgevang in demokratiese ideë”. Daarom is ‘n verreikende verandering in die leiding van die party nodig. Ook dr. Piet MEYER, OB-voorman en later voorsitter van die SAUK se beheerraad, het voor die oorlog kontak met die ”Antikomintern”, die Nazi’s se internasionale anti-Kommunistiese organisasie, onderhou. Dr. A.L. GEYER, redakteur van Die Burger, het drr. DIEDERICHS en MEYER albei as ”deur en deur Nazi’s” bestempel, skryf dr. HAGEMANN.

www.geocities.com/Athens/Rhodes/1266/historical-LeaderOssewaBrandawag.htm (url now broken)

⁺⁺⁺Geen beloftes gedoen nie? Kyk ii.

ii

According to German documents captured by the Allies after the war, a certain Mrs Denk, acting on the instructions of her husband, a known German agent stationed at the time in Lourenco Marques, sought and obtained an interview with Dr Malan in January 1940. She conveyed to him a message originating from the Nazi Foreign Minister, von Ribbentrop, that it was in the interest of South Africa to make peace with Germany at once.

The documents reported that Mrs Denk had transmitted to Malan the view that Germany wanted to live in friendship with the Afrikaner people. The Reich government regarded it as a matter of course that her former colonies would be returned to her without further ado –i.e. South Africa would have to give up the mandate over South-West Africa– but promised in return that the three British Protectorates of Swaziland, Bechuanaland, and Basutoland would be allocated to the Union government. Germany would not mind if South Africa extended her territory to include Southern Rhodesia and regarded South Africa as the ‘leading white state in the South African living space.’

One of the documents stated that Mrs Denk had found Malan to be ‘a fighter.’ Nazi agent Denk reported: ‘Dr Malan was extremely grateful for the news he received, and asked my wife to convey his sincerest thanks to me.’ Malan said that he would talk to General Hertzog and other Nationalists to influence them in the speeches they would deliver in Parliament. ‘He gave the assurance that he would build up and work entirely on the lines suggested by us.’ This was just before the start of the 1940 session of Parliament.

Five days later the Nationalist Party proposed a motion in the Assembly pressing for a separate peace.

http://www.anc.org.za/books/reich6.html (url now broken; it is from B. Bunting, Rise of the South Africa Reich, 1986, chapter 6)

iii

Die Jeugorganisasie van die Ossewabrandwag

Boerebabas (0-6 jaar) (!)

Boerekleingoed (6-12)

Boereseuns en Boeredogters (12-18)

Erich Marx, Im Zeichen des Ochsenwagens. Der radikale Afrikaaner-Nationalismus in Südafrika und die Geschichte der Ossewabrandwag, 1998

iv

Die Stormjaers en die Vierkleur

Die Stormjaers was ‘n paramilitêre organisasie binnekant die Ossewabrandwag. Een van hulle lede war later kort AWB se hoof gedurende Eugène Terre’Blanche se gevangenis.

Die Afrikaner Vryheidsvlag bestaan uit drie horisontale bane: oranje, wit en blou en ‘n vertikale groenbaan langs die vlagpaal. Dit staan beter bekend as die Rebellevlag. Tydens die herdenking van die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog, wat op 11 Oktober 1999 gelyktydig in Pretoria en Bloemfontein gehou is, is die groot momente van die vryheidstryd van die Afrikanervolk uitgebeeld deur die gebruik van vlae. Ter herdenking aan die rol van die Kaapse rebelle tydens die oorlog is ‘n vlag, wat in die amptelike program die Rebellevlag genoem was, vertoon. Die vlag was ook in die amptelike program afgedruk.

Daar heers ‘n opvatting onder heelwat Afrikaans dat dié vlag tydens die Tweede Vryheidsoorlog deur die Kaapse rebelle gebruik is. Daar bestaan egter nog nie afdoende getuienis dat dit wel die geval was nie. Dit kan waarskynlik aanvaar word dat die Kaapse rebelle wel vlae in hulle besit gehad het en dat dié vlae een of ander variasie van die Transvaalse en Vrystaatse vlae kon gewees het. In die boek Die Rebelle van die Stormberge deur Abrie Oosthuizen word daar verwys na ‘n vlag wat dié rebelle by hulle sou gehad het. Daar word egter geen beskrywing daarvan gegee nie. Die heraldikus Franz Jooste vertel dat sy ouma, ‘n nooi Vrede Froneman, wat in 1902 op die plaas Giddy’s Farm naby Cathcart gebore is, van haar pa, George Froneman, verneem het dat rebelle uit die Stormberge, wat tydens die oorlog op hulle plaas aangekom het, ‘n vlag by hulle gehad het wat gelyk het soos die een wat hierbo beskryf is.

Of die Rebellevlag wel deur die Kaapse rebelle gebruik is, sal dalk moeilik wees om vas te stel, want hulle kon dit nie openlik vertoon nie. Hulle was onderdane van die Britse Koningin en die vertoning van so ‘n vlag kon summiere teregstelling tot gevolg gehad het. Vlagkenners stem egter meestal saam dat die vlag wel ‘n plek in die Afrikanervolk se geskiedenis het en dat dit nie verkeerd is om dit die Rebellevlag te noem nie. Die vroegste duidelike spore van die vlag is by die Ossewa Brandwag (OB) gevind, ‘n organisasie wat in 1938 gestig is met die doel om homself vir ‘n Afrikanerrepubliek te beywer. Volgens ooggetuies is die vlag wel deur die OB gebruik. Mnr Johan van Rensburg, seun van Dr Hans van Rensburg, leier van die OB vertel dat hy kan onthou dat die vlag tydens saamtrekke van die OB gehys is. Dr Cas Bakkes, historikus van Pretoria, vertel dat hy ‘n Penkop in die OB was en dat hy persoonlik aan parades onder die Rebellevlag deelgeneem het. Hy kan ook onthou dat die Stormjaers hierdie vlag tydens saamtrekke gebruik het. Dit is hoogs onwaarskynlik dat die OB, wat ‘n sterk Transvaalse inslag gehad het, dié vlag sou uitgedink het. Dit is meer logies om te aanvaar dat die vlag wel op daardie stadium reeds bestaan het.

http://www.boervolk.com/forums/showthread.php?p=4915 (url now broken)

v

Die Gemaskerde Wonder

Teen ligdag, op 23 Februarie 1942, is die Hoëveldse oggendstilte op ʼn afgeleë boereplaas naby Krugersdorp skielik versteur deur ʼn geskarrel in en om die huis, ʼn vensterraam wat opskuif en, oomblikke later, ʼn dowwe pistoolskoot. ʼn Forse figuur stort buite die venster ineen, swaar gewond.

Op 25 Maart 1943, dertien maande later, het hierdie gewonde, nou uitgeteer en slegs ʼn skadu van die fris en gesonde man van weleer, sy laaste asem uitgeblaas. Sy einde was tragies, die slagoffer van ongekende broedertwis in Afrikanergeledere.

So onuitwisbaar as wat sy naam in die politieke geskiedenis van ons land, van die veertigerjare opgeteken staan, so diep is Johannes van der Walt se naam in die sportgeskiedenis van Suid-Afrika uitgebeitel.

Hy was die beroemde stoeier wat onder die skuilnaam van Die gemaskerde Wonder later ʼn nasionale held geword het, wat die verbeelding aangegryp het soos nooit tevore nie. Hy het vanweë sy krag maar veral met sy volstruisskop, baie roem verwerf.

Toeskouers het in hulle duisende na die stoeikryt gestroom en die sportsoort het ʼn hoogtepunt in Suid-Afrika bereik.

Na 51 gevegte, waarvan hy net 3 verloor het, is die gemaskerde wonder in November 1935 vrywillig ontmasker nadat daar nie aan die uitdruklike voorwaarde – dat hy met twee valle teen nul geklop moes word – voldoen kon word nie.

Sedert sy toetrede tot die stoeikryt, het Van der Walt veel roem verwerf, en steeds getrou gebly aan die beste tradisies van sy volk. Hy was ʼn nederige en kinderlik-gelowige Christen, baie familievas en intens tradisiebewus. Sy bewussyn van Afrikanerskap het hom ʼn welige bos baard laat kweek in die jaar van die Ossewa-trek, en, geïnspireer deur die tydsgees, het hy hom by die destydse Ossewa-Brandwag aangesluit.

Hy neem ook aktief deel aan sabotasie-pogings teen die regering. Op 17 Desember 1941 verskyn hy in die Johannesburgse magistraatshof op aanklag dat hy onwettig in besit van ʼn vuurwapen en ammunisie was. Na borgtog was hy weer gearresteer en in die destydse internasionaal-beroemde Marshallplein onder streng bewaking toegesluit. Hy ontsnap egter uit die tronk met behulp van een van die bewaarders.

In Februarie 1942 het dr. D.F. Malan ʼn dramatiese beëdigde verklaring van Johannes van der Walt in die Volksraad ter tafel gelê, waarin hy die regering gewaarsku het oor die rigting wat die beweging en sy leiers in geslaan het.

In die tragiese einde van die groot held het ʼn Duitser, wat aan Johannes bekend was en sy vertoue geniet het, Johannes se skuilplek op ʼn plaas naby Krugersdorp aan die polisie verraai.

http://www.vanderwalt.org.za/vdwaltfamiliebond/id5.html (url now broken)

vi

Die OB teenoor Robey Leibbrandt

In 1941 liet de Abwehr bovendien de Zuid-Afrikaanse zwaargewichtbokser Robey Leibbrandt, fel nationalist, die zich in ’39 als vrijwilliger bij de Duitse strijdkrachten gemeld had, met een zeiljacht naar Zuid-Afrika brengen. Leibbrandt vertrouwde er op, in zijn eentje een revolutie te kunnen ontketenen tegen premier Smuts die hij persoonlijk wilde ‘neerleggen’. De met explosieve ladingen gevulde thermosflessen, vulpennen en tandenborstels die hij bij zich had, raakte hij bij een uitputtende tocht door de woestijn kwijt. De Ossewabrandwag die hem als onevenwichtig avonturier beschouwde, weigerde contact.

http://www.dbnl.org/tekst/jong038duit01_01/jong038duit01_01_0016.htm

vii

Meer lede van die OB

Olaf Andresen het bekendheid verwerf met sy populêre liedere soos My hart verlang na die Boland en Heidelied. Die liedere staan in die Ossewa-Brandwagbundel.

Hendrik van Blerk, skrywer.

Geoff Cronjé, sosioloog, Regverdige Rasse-Apartheid, 1942, Tuiste vir die nageslag, 1945.

Johan Heyns, Calvinistiese teoloog en moderator van die algemene sinode van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK). / He later evolved toward more liberal ideas, opposing apartheid and defending homosexuals’ right; was assassinated in 1994.

C.R. Kotzé, predikant van Bloemfontein, Afrikanerbroederbond.

M.S.B. Kritzinger, professor in Pretoria, adapted the plays of Van den Vondel in Afrikaans, called for the replacement of ,,Father Christmas’’ by ,,Opa Voortrekker’’. Coauthor of Verklarende Afrikaanse Woordeboek.

Ray Rudman, generaal in die OB, Boerenasie. / Founding member of Suid-Afrikaanse Blanke Werkersbond in 1962, leader of South African Anglo-Nordic Union, member of Royal Anthropological Institute.

Peter Johannes Schoeman, skrywer en entnoloog.

J.A. Smith, kunstenaar, Ek rebeleer, 1946. / Smith played a pivotal role in the cultural policy (arts) of postwar South Africa.

Hendrik Gerhardus Stoker, Calvinistiese filosoof (Kuyperian), Beginsels en metodes in die wetenskap, 1961; Oorsprong en rigting, 1967. OB-kommandant.

Erika Theron, sosioloog, OB-hoofvrou van gebied A (Kaapland), Fabriks werksters in Kaapstad, 1944.

Gordon Tomlinson, digter en skrywer, ere-adjudant onder Van Rensburg.

Jan de Wet Keyter, uitgewer van die Tweede-Trek Reeks (1940-43) (met Nic Diederichs, Geoff Cronjé, P.J. Meyer…), Afrikanebroederbond.

I leave aside the many politicians and statemen of the postwar Nasionale Party who had belonged to the OB before and during the war, as their names and resumes are better known.

*

2

DIE NUWE ORDE

Die Nuwe Orde (NO) is in September 1940 gestig, met as leier Oswald Pirow wat voor die skeuring van 1939 ’n lid van Hertzog se kabinet was. In 1942 het dit sewentien parlementêre verteenwoordigers gehad wat in 1938 as VP-lede verkies is en ’n Afrikanervariant van Nasionaal-sosialisme voorgestaan het.

Bron: nuwegeskiedenis.co.za “Verdelings onder die nasionaliste”

In November 1938, i.e. after the Munich Agreement and before the developments that were to lead to the Second World War, Oswald Pirow, then Defence Minister of the South African Union, paid a visit, on behalf of General Smuts, both to Chamberlain and to Adolf Hitler. He was to mediate in order to bring about a lasting understanding between England and Germany. In the report which he published in 1951, about his undertaking, under the title “Was the Second World War unavoidable?”, one reads these most enlightening sentences: “Already through my first conversation with Chamberlain it became clear to me why the two governments did not understand each other. It was not lack of good will on the part of Chamberlain: the latter had made his whole future political career dependent upon an understanding with Germany, and he was ready to make great concessions to that end. But, between Chamberlain’s good will and positive reality, stood, as firm as a roc, the Jewish question. The British Prime Minister had to reckon with a party – his own Conservative Party – and specially with a public that world-wide Jewish propaganda had influenced to the utmost. Unless this agitation could be cooled down, concessions to Germany were unthinkable for Chamberlain”… “The factors which stood against Chamberlain’s peace policy were: the world-wide propaganda of the Jews, bitter beyond all measure; the political selfishness of Churchill and of his followers, the half-Communist tendencies of the Labour Party, and the war-mongery of the British chauvinists, encouraged by German traitors. In November 1938, this remarkable coalition had not yet succeeded in shattering Chamberlain’s political position, as it was to later on. But it had convinced the British public that Adolf Hitler was the greatest persecutor of man of all times, and that any pactising with him could only lead to further humiliation”. (Oswald Pirow, “Was the Second World War avoidable?”, quoted by H. Grimm, in “Warum? Woher? aber wohin?” p. 192 – From Savitri Devi, The Lightning and the Sun, pp. 310-11)

Boeke van O. Pirow:

James Barry Munnik Hertzog (Engels), 1958.

Die Nuwe Orde sien ‘n rewolusionêre toekoms vir Suid-Afrika,  Pretoria: Christelike Republikeinse Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Studiekring (Geen datum).

Nuwe Orde vir Suid-Afrika, Pretoria: Christelike Republikeinse Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Studiekring,1941.

Nuwe orde vir Suid-Afrika: uiteengesit in ‘n samespraak tussen ‘n karoo-boer en sy predikant, deur Charl Wynand Markelbach Du Toit, met inleiding van O. Pirow, Pretoria: Nuwe Orde-Studiekring, 1941.

*

3

DIE GRYSHEMDE

Die Gryshemde was die belangrikste van ’n reeks klein fascistiese of proto-fascistiese groeperings wat in die 1930’s en 1940’s in Suid-Afrika gestig is. Aanvanklik het die naam “Gryshemde” slegs na die burgermag van Louis Weichardt se “Suid-Afrikaanse Nie-Joodse Nasionaal-Sosialistiese Beweging” verwys (wat ook as “Suid-Afrikaanse Christelike Nasionaal-Sosialistiese Beweging” bekend gestaan het), ’n beweging van Nazi-simpatiseerders wat in 1933, een jaar ná die stigting van die Suid-Afrikaanse tak van die Duitse Nazi-party NSDAP se buitelandse afdeling NSDAP-AO (NSDAP-Auslandsorganisation), in die lewe geroep is.

Wkpd

ii

Gryshemde se tydskrif Die Blanke Front (1937-48)

Louis T. Weichardt het in Oktober 1933 die Suid-Afrikaanse Nasionaal-Christelike Beweging, later bekend as die Gryshemde, gestig. Daar was oral in die land selle. Weichardt, ‘n Afrikaner⁺⁺⁺, het in die Eerste Wêreldoorlog aangesluit om aan die kant van Duitsland te veg. Hy het die beweging se rassistiese, anti-semitiese en Fascistiese filosofie ontwikkel. Die Gryshemde is in die Herenigde Nasionale Party wat die Smuts-regering in 1948 verslaan het, opgeneem. Die organisasie het van 28 Februarie 1939 tot 29 Julie 1939 ‘n tweeweeklikse tweetalige koerant, Die Waarheid/The Truth gepubliseer. Hulle maandelikse publikasie, Die Blanke Front het van Julie 1937 tot Mei 1948 verskyn.

Bron: New Africa Geskiedenis Graad 11

⁺⁺⁺Hy het gesin in Duitsland gehad, soos Carl Weichardt, bekende joernalis van die Derde Ryk, redakteur vir die Berliner Morgenpost van die F. Eher Uitgewery (ook uitgewer van die NSDAP-Völkischer Beobachter).

Skrifte uit Gryshemde-kringe:

Isak Le Grange, Die plan en die man. Beginsels en beleidsverklaring van die Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Bond, 1942; Uit chaos na orde. Die wording van ‘n nasionaal-sosialis, 1944

In Annex, the reader will find the text of Die plan en die man by Isak Le Grange, which is in two parts : 1/ Beginsels en beleidsverklaring van die Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Bond, and 2/ Louis Weichardt.

*

4

DIE BOERENASIE

Gestig deur die Boereheld Manie Maritz. In 1944 het hulle ‘n Nasional-Sosialistiese Front met die Gryshemde opgebou. Net soos von Moltke (cf. 5), Weichardt en die Greyshemde het die Boerenasie die NP in die verkiesing van 1938 onderhou, en Malan het hulle daarvoor verdank.

ii

Manie Maritz

Manie Maritz is op 26 Julie 1876 op Kimberley gebore, ‘n Afstammeling van die Voortrekkerleier Gerrit Maritz. Hy verwerf ZAR burgerskap deur deel te neem aan die weerstand teen die Jameson-inval in 1895. Hy sluit aan by die Zuid-Afrikaansche Republiekse Politie (ZARPS) in Johannesburg en in 1899 gaan hy saam met die Boksburgse kommando na die Natalse front en daarna na Colesberg en die Vrystaat.

In April 1900 word hy lid van die dappere Danie Theron Verkennerskorps. Hy word egter na die Noordwes-Kaap gestuur om die rebelle te organiseer. Hy word op 21 April 1901 by Nelskop gewond en op 6 Mei 1901 bevorder tot hoofkommandant van alle rebellekommando’s in die distrik Calvinia en Kenhardt. In Januarie 1902 word hy bevorder tot generaal na vele oorwinnings teen die Britte. Dit het geskied nadat hy in ‘n geveg in die bors gewond is.

Hy weier om die wapen neer te lê en ‘n Britse onderdaan te word met die vernederende vredesluiting op 31 Mei 1902 en verlaat die land deur Duits-Suidwes-Afrika na Europa. Hy besoek Madagaskar vir moontlike nedersetting, maar vind die plek nie geskik nie. Hy keer terug na Duits-Suidwes-Afrika via die Kaap en veg in 1905 vir die Duitsers teen die Herero’s.

Hy keer terug na Transvaal ten spyte van ‘n Britse beletsel om terug te keer en daarna word hy gedeporteer. In 1907 kry hy toestemming om terug te keer na Suid-Afrika. Hy boer vir vyf jaar in Ventersburg en kry in 1914 ‘n aanstelling as kommandant in die Suid-Afrikaanse Polisie. Hy weier egter om Duits-Suidwes-Afrika in opdrag van die Unie van Suid-Afrika in te val en rebelleer op 9 Oktober 1914 saam met 940 van die 1 000 man onder hom. Hy veg tot 30 Januarie 1915 toe hy oorgee omdat die Transvaalse rebellie misluk.

Hy dien ses maande gevangenisstraf uit in Angola en gaan woon na sy ontslag tot 1920 in Portugal en Spanje. Uit Duitsland keer hy terug na Suid-Afrika en word in 1923 vir hoogverraad aangekeer. Hy word tot drie jaar gevangenisstraf gevonnis, maar na drie maande vrygelaat.

In 1936 word hy ‘n nasionaal-sosialis en in 1940 stig hy die anti-parlementêre Volksparty en later die Boerenasie. Hy sterf egter op 20 Desember 1940 in ‘n motorongeluk voor die Sentrale Gevangenis in Pretoria.

Manie Maritz was een van die grootste heldefigure uit die Tweede Vryheidsoorlog en die Rebellie van 1914. Hy was ‘n man wat vir sy volk en vaderland bly veg het. Nooit het hy die knie gebuig het voor Britse imperialisme nie. Hy het inderdaad opgestaan vir sy volk.

http://www.awb.co.za/storm_a_7_oktnov01.htm (url now broken, from AWB website)

Later I am going to publish a selection of Maritz’s writings on this blog.

*

5

DIE DUITS-SUID-AFRIKAANSE-GESELSKAP

Gestig in Berlyn in 1933.

SS-Man Ernst Wilhelm Bohle was charged with the leadership of the Auslands-Organisation [NSDAP Buiteland Organisasie] in the party rank of a Gauleiter. Bohle’s father Hermann was NSDAP/AO Landesgruppenleiter in the Union of South Africa from 1932 until 1934 and he was president of the Berlin based Deutsch-Südafrikanischen Gesellschaft [German South-African Society]. …

In the postwar period Ernst Wilhelm Bohle gave impulse to the refoundation of an organisation for the development of German South-African interstate commerce. Through some stages, to whom belonged so called Südafrikanische Studiengesellschaften [South-African Study Societies] in Hamburg, Stuttgart, Munich and Düsseldorf since the beginning of 1950 [Düsseldorf Circle was led by former Third Reich’s Press Chief Otto Dietrich] the Deutsch-Südafrikanischen Gesellschaft (DSAG) arose again in 1965.

Source was the Wkpd English page on Ernst Wilhelm Bohle, which content was in the mean time entirely changed.

+ Ander kleiner militante organisasies

Johannes von Strauss von Moltke, stigter van die South African National Socialist Gentile Movement, hy het di NP in die 1938 verkiesing onderhou en dan hoof van die Nasionale Party vir Suid-Wes Afrika geword.

Die Bond van Nasionale Werkers, wat ’n korporatiewe staat wou wie die van die Duitse Derde Ryk en Mussolini se Italië.

Die Nasionale Demokratiese Party of Swarthempbeweging, gestig deur Manie Wessels in 1933

Die Suid-Afrikaanse Nasionale Volksbeweging, ook Swarthemde, deur Chris Haverman gestig (as splintergroep van die voorafgaande).

Die Ossewagroep van dominee MSF ,Tienie’ Grobler, waarin Generaal Manie Maritz ‘n lid war, en wat later in die OB opgegaan het.

Die Brandwag van Louis Bootha wat later OB-hoofgeneraal war.

De Wet-Beweging, jeugorganisasie, ontstaan in 1939. (Die Uniebond is ’n ander jeugorganisasie wat ook in 1939 ontstaan het.)

*

6

BIBLIOGRAFIE

Die volgende lys is seker nie volkome nie maar dit kan ‘n denkbeeld van die Ryksduitsers se belangstelling en welwillenheid vir die Boere gee.

BARCKHAUSEN Joachim, Ohm Krüger. Roman eines Kämpfer (Oom Paul. Die roman van ‘n stryder) 1941

BREYNE Marcel Romeo, Südafrika, literarisches Neuland (Suidafrika, ‘n letterkundige nuwe land) 1934; Vom Wesen und Werden des Afrikaans (Wees en word van Afrikaans) 1937

Vlaams. Skeinlik die beste kenner van Afrikaans in die Derde Ryk. Hy het ook ’n Afrikaanse grammatika geskryf. Lid van die FAK (Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge) in Suid-Afrika na die oorlog.

DIETZEL Karl Heinrich, Die Südafrikanische Union. Ihre Entstehung und ihr Wesen, Berlyn 1934 (Die Suid-Afrikaanse Unie. Sy ontstaan en sy wees)

EDSCHMID Kasimir, Rebellion in der Goldstadt 1940 (Rebellie in die Goudstad)

Hoorspel.

FREKSA Friedrich, Ohm Krüger. Sein Leben, ein Kampf gegen England (Oom Kruger. Sy lewe, ‘n stryd gegen Engeland) 1941

Roman.

FROEMBGEN Hanns, Wissmann, Peters, Kruger 1942

Dis die storie van 3 helde van Afrika, twee Duitsers en een Boer.

GABLER Adolf, Jan van Riebeeck gründet die Kapstadt. Ein Auszug aus seinem Tagebuch (1652-1662) 1936

GERSTENHAUER Max Robert, Volk, Staat und Sendung Südafrikas (Die Volk, staat en sending van Suid-Afrika) 1939

‘n Lid in die nasionale Alldeutscher Verband (Allduitse Bond), Gerstenhauer het ’n belangrike rol gespeel in die skakeling tussen Boere en Duitsers. ,,Zunächst befasste Gerstenhauer sich mit den Buren Südafrikas. Sie seien ‘Deutsche im Blute’, es gäbe eine deutsch-burische Volksgemeinschaft. Später, bis 1901, nannte er die Burenstaaten gerne ‘Niederdeutsch-Afrika’.” (Wkpd)

GRIECO Hans, Oro e sangue nell’Africa australe. Le barbarie inglesi in Sud Africa (Goud en bloed in Suider Afrika. Engelse gruweldade in Suid-Afrika) 1942

Grieco was ’n Italiaanse (Duits-Italiaanse?) Fascist en hoofredakteur van die Duitssprekende Italiaanse tydskrif Alpenzeitung (Alto Adige/Südtirol).

GUTSCHE Hugo, Am Tor einer anderen Zeit. Wie ein Südafrikaner das neue Deutschland sah (Aan die poort van ‘n ander tyd. Hoe ‘n Suid-Afrikaner die nuwe Duitsland gesien het) 1936

Hierdie boek van ‘n Afrikaner is in Duitsland uitgegee. Gutsche is ook die uitgewer van Die FAK volksanggbundel in 1937.

HAGEN Peter, Buren-Tragödie. Ohm Krügers letzte Reise (‘n Boer-tragedie. Oom Kruger se laaste reis) 1940

Roman, geskryf deur ‘n man wat SA (Sturmabteilung)-romane geskryf het, soos Wie ein Proletarierjunge SA-Mann wurde (Hoe ‘n jonk proletariër SA-Man geword het).

HERSE Henrik, Schambok. Südafrikanische Erzählung, 1936 (Sjambok. Suid-Afrikaanse verhaal); Volk am Oranje: eine Afrikanische Tragödie in 3 Akten, 1939

Herse het aan die SS behoort.

HOFMAN Wolfgang, Kundschafter für Ohm Krüger (Verkenner vir Oom Kruger) 1941

Roman.

HOLM Erik, Die Buren: Land, Volk, Geschichte (Die Boere: land, volk, geskiedenis) 1942

Holm is in Suid-Afrika gebore.

JANNASCH Hans, Unter Buren, Briten, Bantus (Onder Boere, Soutpiele en Bantoe) 1935; Im Burenkrieg (In die Boereoorlog) 1942 (Sonderdruck des Ersten für die Luftwaffe]

Jannasch was lid in ‘n duits vrywilliger eenheid gedurende die Tweede Vryheidsoorlog.

JUTA Marjorie, Trommeln am Vaal. Das Abenteuer eines Volkes (Tromme aan die Vaal. Die avontuur van ’n Volk) 1938

Suid-Afrikaanse skryfster. ‘n Boek oor Paul Kruger en die Boere.

KAEMPFER Adolf, Der Tod an der Grenze 1943

Beroemde skrywer.

KIRCHNER Hellmuth, Erbeutung und Ausbeutung Südafrikas (Die buiting en uitbuiting van Suid-Afrika) 1940

Kirchner, wat op hierdie onderwerp al genoemd is (1 Die Ossewabrandwag i), was die sekretaris van die Duits-Suid-Afrikaanse Geselskap.

KLOSS Heinz (Hg.), De Goede Hoep. Berichte aus dem Deutschen u Dietschen Kulturraum 1937 Im Auftrage des Südafrikanischen Ausschußes der Deutschen Akademie unter Mitwirkung der Nederlandsch-Duitsch Vereeniging im Haag und der Afrikaans-Duitse Kultuur-Unie in Pretoria. (a collection of essays in three languages: German, Dutch, and Afrikaans)

Kloss het ’n internasionaal beroemde kenner en verdediger van (bes. Germaanse) taalminderhede geword.

KRIEGER Arnold, Mann ohne Volk (Man sonder volk) 1934; Der dunkle Orden. Roman um den Burenführer Tjaard Botha (Die donker Orde. Roman oor die Boereleier Tjaard Botha) 1943

Krieger is ‘n beroemde skryver. Hierdie roman is die grondslag vir die film Ohm Krüger.

LARSEN Hans Peter, Kampflärm in der Sincene-Schlucht. Tatsachenbericht aus dem Freiheitskampf der Buren gegen die englische Gewaltherrschaft 1941

LEBESQUE Morvan, Un héros de la liberté. Kruger le lion (‘n Held van die vryheid. Kruger die lieeu) 1941

Die Franse/Bretoonse skrywer M. Lebesque het artikels vir die Franse pro-Duits tydskrif Je suis partout (Ek is orals) oor Kruger geskrif. Die samling van daardie artikels maak dié book.

LUDENDORFF Mathilde, Verschüttete Volksseele. Nach Berichten aus Südwestafrika. 11. u. 12. Heft der 1. Schriftenreihe, Ludendorffs Verlag München, 1935.

„Die Deutschen Farmer ermordet, alles was ihr Fleiß aufgebaut hatte, verwüstet, ein Negervolksstamm zu Tausenden zu Grunde gegangen, der Rest in abgelegenen Rerservaten den Kolonisten unterworfen – da war das Land so gut für den jüdischfrömmsten Kolonisten, für den Engländer vorbereitet, fast so gut wie das des jüdischfrommen Buren in Südafrika. England nahm den Deutschen im Versailler Vertrag das Schutzgebiet ab. Mit echt jüdisch freimaurerischer Scheinheiligkeit stellten die christlichen Sieger fest, daß Deutschland alle Kolonien abgenommen werden müßten, da es die Eingeborenen zu barbarisch behandle.“

MALHERBE-BOUCKE Julie, Südafrika von heute. Das Heimatland der Buren (Vandag se Suid-Afrika. Die heimland van die Boere) 1936

J. M.-B. war getroud met ‘n Boer, I. de Villiers Malherbe, en het in Suidafrika gewoon.

MAUK Marielies, Südafrika. Entdeckung und Besiedlung des Schwarzen Kontinents durch den Europäern (Suid-Afrika. Ontdekking en kolonisasie van die Swart Kontinent deur die Europeër) 1939

Sien ook: Ziegler W.

OELSCHNER Walter, Der Späher von Natal. Geschichtliche Erzählung aus Südafrika, 1940. ,, Der große Treck nach Transvaal und Natal hat begonnen. Die Buren suchen neues Land. Gerd Barnveld, der Kaufmannslehrling, nimmt den alten Klepper seines Onkels und macht sich heimlich auf den Weg, um mitzuziehen. Dies ist seine Geschichte.’’

REHBERG Hans, Suez. Faschoda. Kapstadt. 3 Hörspiele 1940 (Suez, Fachoda, Kaapstad. 3 Hoorspele)

SCHMIDT-PRETORIA Werner, Ein Präsident. Der Roman Paul Krügers (Een President. Die roman van Paul Kruger) 1942; Südafrika. Gestern und heute (Suid Afrika. Gister en vandag) 1937; Der Kulturanteil des Deutschtums am Aufbau des Burenvolkes (Die Duitsedom se kultuuraandeel aan die opbouing van die Boerevolk) 1938

Schmidt-Pretoria, eintlik Werner Schmidt, is die man wat die idee van die Afrikaans-Duitse Kultuurvereniging (ADK) gehad het.

SCHOWALTER August (Hg.), Ohm Krüger. Die Lebenserinnerungen des Buren-Präsidenten, 1941

SCHREY Walter, Met 52 Kanonen gegen England. Gespräch mit einem Burenkämpfer, Brüsseler Zeitung, Nov. 1941

SCHROEDER Stefan, England und die Buren (Engeland en die Boere) 1940

Amptelike brosjure.

SKAWRAN Paul Robert, Das Südafrika Buch. Die Land, wo Milch und Honig fließen (Die Boek Suid-Afrika. Die land waar melk en heuning vloei) 1937, Wir reiten mit de la Rey (Ons ry met de la Rey) 1940

[Vir meer oor Skawran, kyk na 12.]

SPIESSER Fritz, NSDAP, Das Konzentrationslager. Eine Erfindung der Engländer im Burenkrieg 1940; Südafrika. Weißen Mannes Land, 1949 (mit seinem Vater Heinrich S.)

STRAADEN Andrees van, Der Depeschen-Reiter. Eine Erzählung aus dem Heldenkampf der Buren, um 1940

VERSCHAEVE Cyriel, Der Weg der Väter. Kampf und Schicksal der Buren. Aus dem Flämischen übertragen von Dora Teske, 1944 (Übersetzung von Voortrekkerspad, 1941)

Verschaeve was ’n Vlaamse priester wat die Vlaamse SS gehelp het op te bou. Voordat het hy die Boere ondersteun gedurende die Tweede Vrydheidsoorlog. Het het ook die eenheid van Vlaanderen, Nederland en Suid-Afrika verdedig. (Kyk na 18 Dietsland)

VIERA Josef, eint. Josef Sebastian Vierasegerer,  Kornel auf großer Fahrt. Die Geschichte eines Freiheitskämpfers 1938 „Bis nahe an die Jahrhundertwende leben im Oranje-Freistaat und in Transvaal die Buren als ein freies Volk von Bauern.“ (Uittreksel: Tot byna die eeuewending lewe in die Oranje-Vrystaat en die Transvaal die Boere as ‘n vrye Volk van landbouers.)

Viera is ’n beroemde nasionaal-sosialistiese skrywer van reise- en avontuurverhale. Hy het ook romane soos Utz kämpft für Hitler (Utz stryd vir Hitler) geskryf. Gedurende die Eerste Wêreld Oorlog het hy onder die troepe von Lettow-Vorbeck gestryd.

VOIGT Bernhard, Der südafrikanische Lederstrumpf (3 Bde). Band 1: Die Vortrecker 1934

Roman. Inhalt Band 1: Die Grenzläufer, Die Vortrecker, König Dingaan. Bande 2 en 3 is meer oor Duits-Sudwes-Afrika. In 1930 het Voigt al die boek Die Buren (Die Boere) geskryf.

WENCKER-WILDBERG Friedrich, Vergewaltigtes Burenvolk (Verkragte Boerevolk) 1940

WOUTERS Douwe, Krüger klaagt aan, NSB pamflet, 1941 (Nederlands)

ZECK Hans Felix, Kampf um Südafrika. Germanenvolk auf Vorposten, 1940

ZIEGLER Wilhelm,  Ein Dokumentenwerk über die englische Humanität (Deckeltitel: Über die englische Humanität); Herausgeber: I.A. des Reichsministeriums für Volksaufklärung und Propaganda von Dr. Wilhelm Ziegler, Berlin 1940. Mitarbeiter: Dr. Marcel Breyne, Alfred Cordier, Dr. Wolff Heinrichsdorff, Dr. Helmut Lüpke, Dr. Abdur Rauf Malik + Dr. Marielies Mauk. Dokumentation englischer Grausamkeit im Burenkrieg, Irland + Indien. Inhalt: Einleitung; Teil I: Die Barbareien im Burenkriege (auch Konzentrationslager); Teil II: Der Terror in Irland; Teil III: Die Schlächtereien in Indien.

*

7

TWEE AFRIKAANSE SKRYWERS

i

Daniël François Malherbe

Beroemde Afrikaanse skrywer van die taalbeweging vir die promotie van Afrikaans (Is Afrikaans ‘n dialek?), redakteur tussen 1922 en 1939 van die Tydskrif vir Wetenskap en Kuns, het geskryf stories oor die Groot Trek met die Oud-Testament as voorbeeld (Die Profeet, 1937, esv).

Geyl contended that German propaganda was actively disseminated among Afrikaners. As evidence for this he cited the presence of German students at the Afrikaans universities. In addition there were the invitations offering Afrikaans professors highly attractive opportunities to spend time in German universities. D.F. Malherbe, a leading literary figure, had returned from such a visit with a rose-coloured view of conditions in Germany.

http://search.sabinet.co.za/images/ejour/sahist/sahist_v46_a6.pdf (url now broken)

ii

Elsa Joubert

Die eerste volume van die outobiografie van Elsa Joubert, een van die mees gerekende skrywers in Afrikaans, dek die eerste 25 jaar van Joubert se lewe, haar grootwordjare in die Paarl, haar skooljare, studentejare aan die universiteite van Stellenbosch en Kaapstad, eerste onderwysposte en haar slyping in die joernalistiek. Dit is ’n outobiografie wat met verstommende detail ’n beeld bied van ’n bepaalde era in die land se geskiedenis, maar ook van die wording van ’n skrywer. Joubert deins nie terug van omstrede kwessies nie, en onder meer kom haar betrokkenheid by die Ossewabrandwag aan bod.

http://www.nb.co.za/Tafelberg/tbCata…asp?iItem=3102

*

8

BIOSKOOP

i

Film Ohm Krüger (1941)

‘n Film uit die Derde Ryk (1941) oor Oom Kruger en die Boere (deur Hans Steinhoff, met Emil Jannings)

De film in 1941 gemaakt door een grote Duitse filmstudio in opdracht van de toenmalige minister Josef Goebbels. Vandaar dat de film na 1945 in de archieven is verdwenen en eigenlijk niet meer toegankelijk was. Recent is de film echter opnieuw in de publiciteit gekomen. In Zuid-Afrika heeft vertoning op beperkte schaal plaatsgevonden en het Dagblad Die Burger heeft er een uitvoerig artikel over gepubliceerd. In Nederland is de film kort geleden vertoond aan de Erasmus universiteit in een seminarium over filmkunst en propaganda. (…)

Deze film is niet pro-Duits in de zin dat het Duitse volk, of de Duitsers in Zuid-Afrika of Zuidwest-Afrika verheerlijkt worden de film is onverholen anti-Brits. Dit gaat zelfs zover dat de dubieuze rol die de Duitse keizer en de Duitse regering tegenover Krüger hebben gespeeld op de zelfde wijze aan de kaak worden gesteld als de gruweldaden van de Britten. Hoofddoel van de film was de Engelsen bij de bevolking in de bezette gebieden in een kwaad daglicht te stellen. Dit doel verklaart ook waarom de film geheel vrij is van Nazi symbolen. (…)

Opzet van de film

De filmmakers hebben gekozen voor retrospectief, Paul Kruger kijkt terug op de Boerenoorlog en vertelt zijn verhaal aan zijn verpleegster. De film besteed relatief veel tijd en aandacht aan de voorgeschiedenis van de Boerenoorlog. Met name de onderhandelingen die daaraan vooraf zijn gegaan worden breed uitgemeten. Dit is duidelijk met een propagandistisch doel gedaan. Enerzijds worden bekende Engelsen, zoals Cecil Rhodes en Koningin Victoria, uiterst negatief neergezet, om daarmee de symbolen van Groot Brittannië in een kwaad daglicht te stellen, anderzijds halen de film makers ook hun historische gelijk door het portret dat zij schetsen van Joseph Chamberlain. In het eerste deel van de film wordt Chamberlain neergezet als een slecht onderhandelaar, die na het Verdrag van Londen denkt dat hij de vrede in Zuid-Afrika heeft gered en de Britse belangen heeft veiliggesteld. In de film blijkt al snel dat hij zich bij de onderhandelingen volledig door Kruger in de luren heeft laten leggen. De Duitse filmmakers geven de toeschouwer daarmee een vooruitblik naar Munchen 1938, waar zoon Arthur Neville Chamberlain andermaal geen briljant onderhandelaar bleek.

Na het voorspel tot de oorlog worden een aantal veldslagen in beeld gebracht, waarin te zien is hoe de kleine boeren commando’s grote Britse eenheden verslaan. Het laatste deel van de film gaat over de opzet van de Britse concentratiekampen aan het einde van de oorlog. De film toont op zeer realistische wijze de toestanden in deze kampen en de wijze waarop vrouwen en kinderen in die kampen de dood werden ingejaagd. Raadpleging van Britse bronnen, met name het boek van de Britse historicus Thomas Parkenham leert dat dit beeld niet overdreven is. Parkenham schets de toestand in de kampen en geeft daarbij aan dat het verzet in Engeland tegen de behandeling van de Boerenvrouw niet ten onrechte was, zeker niet omdat Cecil Rhodes zich uitsluitend bekommerde om de kosten van de kampen en niet om de behandeling van de geïnterneerden.

http://www.nzaw.nl/Dag151201.htm (link now broken)

Coppa Mussolini per il miglior film straniero a Venezia 1941. (Ohm Krüger was awarded the 1941 Mussolini Cup for best foreign film in Venezia.)

ii

Hans Rompel en die “Hollywoodse bril”

Hans Rompel, oprigter en leier van die Reddindsdaadbond Amateur Rolprent Organisasie (RARO) is die outeur van Die Bioskoop in diens van die volk (1942), waarin hy vir ’n Afrikaner nasionale bioskoop bepleit. Hy was opsiener vir die film ’n Nasie hou koers (1938).

Al in die 40er het hy die gevaar van ’n Hollywoodse kulturele imperialisme vir die Boerenasie gesien. Hy wou dat die Boere hulle eie bioskoop ontwikkel. Hy is die vader van die moderne Afrikaanse bioskoop.

Hans Rompel het vir die Tweede Trek-reeks (1940-1943) geskryf, waarvan Nic Diederichs (Ossewabrandwag), Piet Meyer (OB), Geoff Cronjé (OB), Jan de Wet Keyter (OB) die uitgawers was.

iii

Afrikaner-Ster Anna Neethling-Pohl (1906-1992)

Filmwerke: Die Bou van ’n nasie, 1938 ; Huis op horings, 1962 ; Majuba, 1968 ; Die Voortrekkers, 1973 ; Môre, môre, 1973 ; Dit was aand en dit was môre, 1978 ; Elsa se geheim, 1979 ; Die Goue Kring, 1982.

Als regisseuse: Afspraak in die Kalahari, 1972.

Anna war 1930-1945 met Swarthemd-man Chris Neethling getroud. Die aktrise het haar briewe met ,Ariese groete’ geeindig.

*

9

DIE MATIE: ‘DINK REWOLUSIONÊR – LEEF GEVAARLIK!’

Die Matie is sedert 1941 die Universiteit van Stellenbosch se amptelike studentekoerant. Die afgelope halfeeu het dié tweeweeklikse koerant gereeld opspraakwekkende politieke uitsprake gemaak. Die politiek van Die Matie het telkens die politiek van wit Suid-Afrika geword, voer Willem Kempen (gewese redakteur van Die Matie) aan.

“Dink rewolusionêr – leef gevaarlik!” Dié woorde van Oswald Pirow, tydens ’n vergadering van die Afrikaans-Nasionale Studentebond (ANS)⁺⁺⁺ in 1943, was veral bedoel as ’n wegwyser vir Die Matie, wat van 1941 tot 1946 die ANS se mondstuk op Stellenbosch was.

Hoewel Die Matie ná 1946 nie meer deur die ANS uitgegee is nie, het daar altyd iets van dié rewolusionêre gees in die koerant behoue gebly. As resultaat was Die Matie dikwels sy tyd vooruit, en ewe dikwels daarvoor in die moeilikheid.

Die Matie was sedert sy ontstaan ’n platform vir idees, iets waarvan daar op Stellenbosch nooit ’n tekort was nie. Die Universiteit van Stellenbosch (US) het nie net D.F. Malan, H.F. Verwoerd en B.J. Vorster aan Suid-Afrika gegee nie, maar ook ’n magdom ander leiers, wat op feitlik elke terrein van die Suid-Afrikaanse samelewing hul merk gelaat het. En, as hul politieke menings op Stellenbosch gevorm is, dan het Die Matie ’n groot aandeel daarin gehad.

1941 tot 1946

Die Matie se eerste uitgawe, op 1 Augustus 1941, dra onder andere boodskappe van verwelkoming van D.F. Malan, destyds kanselier van die universiteit, die rektor, R.W. Wilcocks, en die erepresident van die ANS, Hans van Rensburg, wat ook “kommandant-generaal” van die OB was.

Die Matie van dié tyd het hom beywer vir die standpunte van die ANS, waaronder “algehele segregasie op sosiale gebied, gedeeltelike woonbuurt-segregasie op die platteland, en volkome woonbuurt-segregasie in die stedelike gebiede.”

Die ANS het ook besluit om “as ’n eenheid op te tree om die liberalistiese, negrofilistiese standpunt van die Nusas-studente van die Universiteit van die Witwatersrand… tot die uiterste te beveg.” Dit was in reaksie op ’n besluit om swart studente van Fort Hare tot Nusas toe te laat.

In 1942 word die eerste “monstervergadering” (’n massa-vergadering van Stellenbosse studente) teen Die Matie georganiseer, omdat die koerant na D.F. Malan verwys as iemand “wat met veldmaarskalk Smuts wedywer om die posisie van Openbare Vyand No. 1 van die OB”. ’n Mosie om Die Matie te verban is aanvaar, maar deur die rektor se bemiddeling verskyn die koerant steeds.

Skynbaar aangevuur deur die kritiek, gaan Die Matie voort om ANS-beleid amper op militante wyse te verkondig. Die redaksie is vir die volle duur van die Tweede Wêreldoorlog uiters krities van die Geallieerde oorlogspoging, en spreek uiteindelik, in die uitgawe van 25 Oktober 1946, hulle “absolute walging” uit in die terdoodveroordeling van Nazi-leiers by die Neurenberg-verhore.

http://academic.sun.ac.za/journalism/sji/1995/matie.htm

⁺⁺⁺Die lede van die ANS het later outomaties lid geword van die OB.

*

10

RADIO ZEESEN

i

Neef Holm en die eerste Afrikaanse radiosender

Die Holms woon by Saartjiesnek, Hartebeespoort waar hulle “Die Ring” gebou het, ’n besondere plek waar natuurliefhebbers in ossewaens kan oornag en die wonderlike natuur kan ervaar, met ’n pragtige uitsig op die Hartbeespoortdam. Erik is ook betrokke by die restourering van ossewaens en ander outydse rytuie.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog was Erik Holm (sr.), pa van Erik en seun van oubaas Sidney Holm, die destydse eienaar van Holmsgrove, die omroeper in Europa wat radioberigte met ’n kortgolfradiosender deur “Radio Zeesen” vanuit Europa na SA uitgesaai het, van alles oor die gang van die oorlog. Hy was natuurlik Duitsland goedgesind, en was teen Jan Smuts se SAP-regering. SA was natuurlik ook deel van die geallieerde magte wat Engeland so goedgesind was. Om in SA na “Neef Holm” se uitsending te luister was ’n oortreding, en die Natte in SA het baie versigtig na hierdie suisende kortgolf uitsendings van Holm geluister, opwindende, vars nuus, warm uit die oond, alles in Afrikaans! [Hierdie was die eerste Afrikaanse radiosender en dit het agt uur per dag, net in Afrikaans, uitgesaai. Die Unie-sender was toe uitsluitlik in Engels. FB] Holm het ook propaganda vir die Ossewabrandwag gemaak. Erik (sr), eintlik gedoop Sidney Eric, is uiteindelik gevang en oorgebring na SA waar hy aan hoogverraad skuldig bevind is, en in die tronk gesit is. Hy is na ’n paar jaar, in 1949, vrygelaat. Sidney was ’n argeoloog, en hy het hom naby Hartebeespoortdam gevestig. Hy het onderrig, huise gebou en hom besig gehou met die skryf van boeke. Hy kon egter nooit weer ’n staatspos kry nie, en het ook sy stemreg weens daardie skuldigbevinding verbeur, tot sy dood. Erik (jr) het aan Tukkies studeer en het daar sy doktorsgraad in insektekunde verwerf. Hy was later daar vir 20 jaar departementshoof.

http://www.ovk.co.za/Data/Sept_06_OVK_Nuus_656.pdf (url now broken)

ii

Nationalsozialismus und Apartheid (NS en Apartheid) (2005) deur Kum’a Ndumbe III. Die outeur het ‘n onderhoud gevoer met ‘n Duitsman van Suidafrika oor die oorlog, die OB en Radio Zeesen. Dit sê:

Outeur: Hoe het die Boere Radio Zeesen ontvang?

W. von L.: Ach, die Zeesen! Uitstekend. Die Zeesen het ‘n ongehoorde invloed gehad. Iedereen was nuuskiereg te hoor wat die Zeesen opnuut wou bring. (NSeA 172)

(Frage: Wie war der Empfang des Zeesener Senders? Antwort: Ach, der Zeesen! Ausgezeichnet. Der Zeesen hatte eine ungeheuere Auswirkung. Jeder war neugierig, was der Zeesen wieder bringen würde.)

Elders (NSeA 87) skryf die outeur:

Ian Steyn, Hertzog se sekr., het verskillende voorbelde beskryf hoe Radio Zeesen op die Boerevolk uitwerking hê. Aan baie platse is dit so, sê Steyn, dat die Boere in die abend met al die gesin voor die radiostel versamel om die Zeesen te hoor. Die toehoorders is so stil, man denk dit is Godshuisdiens. Toe die spreker ‘Goie nag, Boere’ sê, antwoord die Boer met ‘Goeie nag, Neef’; eerste dan staan die mense op en gaan na bed.

(Ian Steyn, Hertzogs Sekretär, schilderte verschiedene Beispiele, wie der Zeesener Sender auf die burische Bevölkerung wirkt. An vielen Orten is es so, sagt Steyn, dass die Buren des Abends die ganze Familie vor dem Radio versammeln, um Zeesen zu hören. Die Zuhörer sind so still, as wäre es ein Hausgottesdienst. Auf das ,,Gute Nacht, Buren’’ des Sprechers antwortet der Bur mit ,,Gute Nacht, Neffe’’, erst dann steht man auf und geht zu Bett.)

Laat my maar net sê dat die boek ’n teleurstelling is. Die helfte daarvan deel met die handelsbetrekkings tussen die Republiek van SA en Europeese lande na die Tweede Wêreldoorlog, en in die ander helfte praat die outeur van die handelsbetrekkings tussen die Unie van SA en die Duitse Ryk. Die onderwerp ,,NS en Apartheid” is beswarlik behandeld.

*

11

SASOL

Die Unie van Suid-Afrika het verskillende konsepte uit NS-Duitsland geleen. Byvoorbeeld om brandstof uit steenkool te maak.

(‘n Andere voorbeeld is die Suid-Afrikaanse program vir atoomkrag, wat met die hulp van Duitsers, soos Robert Haul, National Chemical Research Laboratory van Pretoria, NSDAP-lid gedurende die Derde Ryk, gebou word.)

SASOL (oorspronklik Suid-Afrikaanse Olie- en Gaskorporasie) is ‘n Suid-Afrikaanse maatskappy met belange in mynbou, energie, chemie en sintetiese brandstowwe. SASOL het sy hoofkwartier in Rosebank, Johannesburg en sowat 30 000 werknemers dwarsoor die wêreld. Dit is tans die tweede grootste nywerheidsmaatskappy in die land en een van die grootste multinasionale maatskappye wat hulle oorsprong in Suid-Afrika het, met ‘n jaarlikse omset van meer as VSA-$11 miljard.

Die maatskappy het veral bekendheid verwerf as die enigste onderneming ter wêreld wat op ‘n winsgewende basis steenkool volgens die Fischer-Tropsch-sintese na petrol en diesel verwerk het.

Wkpd

Die Fischer-Tropsch-sintese war eerst 1934 in Duitsland uitgevind. Net die Duitsers het dit geken voor die Afrikaners 1955 begin dit te gebruik. Ek wou graag weet hoe daardie tegnologieoordrag plaasgevind het. Ja? Die antwoord is:

Deutsche Fachmänner im Dienst
der Südafrikanischen Kohlverflüssigung- und Synthesebenzinherstellungsindustrie

Wilhelm Herbert, Mitglied der Hauptgeschäftsführung der Lurgi Gesellschaft für Wärmetechnik GmbH.
Nach dem Krieg: 1951, zusammen mit Heinrich Tramm, Hauptvertreter der Arbeitsgemeinschaft (Lurgi GmbH + Rurhchemie Aktiengesellschaft), die an die südafrikanischen Vertreter einen Vorschlag machte, um das Sasol-Werk anzufangen.

Heinrich Tramm, Rurchemie A.G.
Nach dem Krieg: Zusammen mit Wilhelm Herbert, Hauptvetreter der Arbeitsgemeinschaft.

Helmut Pichler, Assistant von Franz Fischer bei dem KWI für Kohlenverforschung, dann Direktor des Instituts. Teilnahm in die Entdeckung des Fischer-Tropsch-Prozesses. Mitarbeiter von Otto Roelen bei der Ruhrchemie A. G.
Nach dem Krieg: Berater beim Sasol Unternehmen für etwa 20 Jahre. Ehrenmitglied der Potchefsroom Universität (RSA).

H.J. (Heinz) Thomas, Lurgi GmbH, Fachmann von Vergasungsapparaten.
Nach dem Krieg: Produktionsleiter bei Sasol.

Hanz Schulz, Aufseher von den Vergasungsprozessen bei Sasol ab 1954 (nach Jahren als Expert in Brennstofftechnologie in Deutschland).

Quelle: Johannes Meintjies, Sasol 1950-1975, Tafelberg 1975.

*

12

PAUL SKAWRAN

Ekspert vir Ryksmaarskalk Hermann Goering se Luftwaffe
en die man wat die sielkunde in Suid-Afrika gevorm het.

Paul Robert Skawran (1900-1986) remained active in his profession longer than any other pioneer of South African psychology, namely from the late nineteen-twenties to his retirement in 1970. He was born in Magdeburg, Germany, and initially studied mathematics, physics and geology at university. However, he soon changed over to the study of psychology and education, concluding his studies in 1926 with a dissertation on volition in choice actions. A comprehensive article describing this introspective study of the workings of the will in performing complex muscle actions was published in Germany the next year.

Skawran emigrated to South Africa in 1927 to become the first senior lecturer in psychology at the Transvaal University College (TUC), under the professor of philosophy, T. Hugo. He sought and obtained the active cooperation of his postgraduate students in his research, setting them various tasks relating to the selection of pilots, vocational guidance, and the study of temperament and constitutional types.

The Department of Psychology became an independent academic department under his leadership in 1929, and when the TUC became the University of Pretoria in 1935 he was promoted to professor of psychology. During this time Skawran played a leading role also in the advancement of cultural exchanges between the Afrikaans and German communities in South Africa. He was editor of Die Kultuurblad: Kwartaalblad van die Afrikaans-Duitse Kultuurunie, which was published in Pretoria from July 1936 to 1938 or 1939.

While Skawran was on study leave in Germany in 1939 World War II broke out. He spent the war years developing methods of selecting pilots in the German air force, and applying these methods on the front in Russia, Norway, Italy, North Africa, and along the English Channel. After the war he taught at the University of Hamburg for a while, returning to South Africa in 1948. He first practised psychotherapy for two years. In 1950 he joined the South African Railways as Chief Vocational Officer, to develop its first Aptitude Testing Section. In 1958 he was appointed at the National Institute for Personnel Research (later incorporated into the Human Sciences Research Council) as Head of its Personnel Selection and Vocational Guidance Division. He remained an active researcher there until his retirement in 1970 at the age of 70.

Skawran and Psychology

Skawran was a prolific writer, producing well over a hundred publications between 1919 and 1970. Just more than half of these were written in German, with the rest about equally divided between English and Afrikaans. Some of his writings dealt with the philosophical basis of psychological ideas; others with the theory of personality; the psychology of intelligence; topics in educational, social and cultural psychology; individual differences; psychopathology; and applied psychology.

Skawran was critical of the materialism, rationality, and positivist empiricism of American and British psychology. He rejected behaviourism, and opposed what he saw as an overreliance on intelligence measurement. He proclaimed that psychology should focus on what it means to be human, and had a lasting interest in the role of the self in achieving a meaningful existence. He believed that a kind of inner contemplation, which he named intuitive thinking, could lead to fundamental truths, and hence to valuable psychological knowledge. Somewhat similar ideas later gained expression in phenomenological and existential psychologies. His interest in the human psyche was directed mainly at factors which contribute to the development of an individual’s personality and character, and he consistently supported a holistic approach to psychological problems.

In 1932 Skawran founded and edited our first psychology journal, the South African Journal of Psychology and Education. It published research articles, news items, and useful bibliographies of South African psychological and educational research. Although the journal was discontinued after only two issues, it was a pioneering effort that was not equalled until the appearance of the South African Psychological Review in 1946.

Despite his interest in the philosophical basis of psychology, Skawran made many and varied contributions to applied psychology. During the nineteen-thirties, he pioneered the development of aptitude tests for the South African Air Force. Although his work on the psychomotor aspects of pilot selection was not published at the time, it proved most useful as a basis for subsequent work on this topic after World War II. Another of his early contributions was his Manual of mental and physical tests standardized for South African conditions, which appeared in its final form in 1931-1932. It described all the physical, sensory, and mental tests that were in use in South Africa at the time, most of them adapted from American and German originals. Kretschmer’s technique of anthropometrric measurement was included as one of the physical methods, and his results compared to the bodily dimensions of white South Africans.

In a short review article published in 1932 Skawran described South African work in applied psychology. Claiming that the TUC had the only well-established psychological laboratory in South Africa, he dealt with various studies conducted there on mental aptitudes, personality testing, vocational guidance, and work for industry. A second review article, published in the same year (Skawran, 1932b), dealt with 28 local studies on intelligence testing, mental health, and child psychology. These, and his many other publications during the nine- teen-thirties, illustrate the active role that Skawran played during the formative years of South African psychology.

http://www.unisa.ac.za/contents/publ…s/psyc2612.pdf (url now broken)

*

13

MERENSKY DIE ,,TOWENAARGEOLOOG’’

Hans Merensky is o.a. die ontdeker van tin naby Pretoria en van diamante in die Namakwaland. Hy het die besigheid FOSKOR gebou. Hy word die tweede erelid van die ADK genoem, na OB-leier JFJ van Rensburg.

’n Geoloog van beroep slaag Eberhard Machens in hierdie werk [Platinum, Gold and Diamonds. The Adventures of Merensky’s Discoveries] daarin om reg te laat geskied aan, en nuwe perspektiewe te bring na, die besondere bydrae wat Hans Merensky tot die verloop en ontwikkeling van mynbou en geologie in Suid-Afrika, en in die algemeen.

So word Merensky in die boek aangehaal: “Hierdie land het my soveel gebied dat dit ’n voorreg is om op so ’n wyse behulpsaam te kan wees met die ontwikkeling daarvan, en ek is dankbaar vir die geleentheid om ’n breukdeel terug te gee van dit wat ek ontvang het.”

Na die verskyning van Look beyond the Wind, die biografie oor Merensky deur Olga Lehmann meer as ’n halfeeu gelede, is die publikasie van Machens ’n nuwe benadering tot die ietwat enigmatiese Merensky wat deur sy eksentrieke gedrag en onortodokse optrede onder tydgenote die bynaam “towenaargeoloog” verwerf het. Benewens sy bydrae as mynboupionier kan hy tereg beskryf word as een van die laaste avonturiers wat SA opgelewer het – dink aan die debakel oor die vermeende ontdekking van goud op Madagaskar wat bykans tot sy ondergang gelei het.

Machens neem ons voorts op reis saam met Merensky deur al sy opwindende ontdekkings en persoonlike finansiële teenslae, totdat sy lewe ’n keerpunt bereik en hy daarna as mynmagnaat vermoënd word. Weer eens doen hy die onverwagte deur in die jare voor die Tweede Wêreldoorlog na Duitsland terug te keer en ’n landgoed op die Mecklenburgse platteland te koop. Weens die daaropvolgende oorlog het Merensky al sy bates in Duitsland verbeur, waarna hy hom toespits op die ontwikkeling van sy landgoed Westphalia aan die voet van die Wolkberg in die Transvaalse Laeveld, wat hy tot ’n model proefplaas uitbou.

Bron: Die Burger, 19.06.2009

Die Afrikaanse blad Die Burger ken net Engelse boekies maar om ’n mens meer oor Merensky in Afrikaans wil lees, kan hulle na Henri Eybers se Towenaar-geoloog Hans Merensky. Die verhaal van dr. Hans Merensky (1971, Tafelberg-Uitgewers) soek.

*

14

GUSTAV PRELLER

Gustav Preller needs not be presented to the Afrikaner public, being, among other things, one of the most prominent pioneers of scholarly history in Afrikaans language. The following facts are less known.

T.P. Scholtz, Die Beeld van Nasionaal-Sosialisme in die Suid-Afrikaanse Pers 1933-1939, Universiteit van die Oranje-Vrystaat, 1978, bl. 74-75:

Wat die houding van die nuusblaaie jeens die Nasionaal-Sosialistiese rasteorie betref, was dit slegs Die Vaderland met Gustav Preller as hoofredakteur, wat openlik ingenome met hierdie teorie was. In ‘n hoofartikel in 1933 word verklaar dat, aangesien 65 persent van die bloed wat in die are van Afrikaanssprekendes vloei, van Aries-Duitse oorsprong is, dit noodsaaklik is dat die Afrikaner sy rassesuiwerheid sal behou, “want wat die Voortrekkers deur middel van intuïsie aangevoel het, naamlik dat hulle slegs met noodlottige gevolge hul bloed met die van dié Negerras kan meng, word vandag deur middel van wetgewing in wetenskaplik en intellektueel vooraanstaande Duitsland afgedwing”. Baie van die Afrikaner se eienaardighede kan, volgens Die Vaderland, ook teruggevoer word na die doen en late van hul Gotiese voorouers, meer as 1500 jaar gelede. Só het die Gotiese leier, Theodorik, in sy stryd teen die Romeine laer getrek met sy waens, om sodoende die vyand telkens te verslaan. Op ‘n soortgelyke wyse het ook Andries Pretorius, die Voortrekkerleier, laer getrek op die walle van Bloedrivier. Die eienskappe wat inherent is aan die meerderwaardige Ariese ras en Ariese bloed, strek dus oor duisende jare heen, en daarom is dit die plig van elke lid van daardie ras om sy bloed suiwer te hou. (Die Vaderland, 30.10.33, 8.1.35)

Teen Februarie 1936 verlaat Preller egter Die Vaderland en ondergaan hierdie nuusblaad se houding jeens Nasional-Sosialisme ‘n radikale verandering.

Theodorik-Pretorius : Dieselfde stryd!

*

15

FRITZ JOUBERT DUQUESNE

i

Eerste Wêreldoorlog: Het Fritz Joubert Duquesne Lord Kitchener doodgemaak?

Boerespioen-Fritz Joubert Duquesne – Geen Vergifnis vir Kitchener, deur Hans Strydom.

Tydens die Tweede Vryheidsoorlog is hy gevang. Hy ontsnap egter en keer na Suid Afrika terug as ʼn offisier in die Britse leer. Toe hy die verwoesting aanskou wat die Britte in die Republieke aangerig het, het hy ʼn patologiese haat teenoor die Britse bevelhebber, lord Kitchener ontwikkel, en besluit om hom om die lewe te bring, waarin hy uiteindelik ook in geslaag het, volgens skrywers, in 1916 gedurende die Eerste Wêreldoorlog. Gedurende die Wêreldoorloë het hy vir Duitsland in Amerika gespioneer. ʼn Amerikaanse spionasie deskundige het Duquesne se aktiwiteite  tydens die Tweede Wêreldoorlog opgesom as “The old Boer was simply the best.”

http://www.suidland.com/publikasies.htm (url now broken)

In 1916, Duquesne was awarded the Iron Cross for the sabotage and sinking of the HMS Hampshire, killing Field Marshal Kitchener and most of the crew. According to German records, Duquesne assumed the identity of Russian Duke Boris Zakrevsky and joined Kitchener in Scotland. On route to Russia, Duquesne signaled a German U-Boat to alert them that Kitchener’s ship was approaching. He then escaped on a raft just before the HMS Hampshire was destroyed.

Wkpd

ii

Tweede Wêreldoorlog : Die Duquesne Spioenasiesindikaat

Die Duquesne Spioenasiesindikaat is die grootste spioenasiesaak in die Verenigde State wat op veroordelings uitgeloop het. ‘n Totaal van 33 lede van ‘n Duitse spioenasienetwerk, onder leiding van Fritz Joubert Duquesne, is veroordeel na ‘n langdurige ondersoek deur die Federal Bureau of Investigation. Van die gearresteerdes het 19 skuldig gepleit. Die oorblywende 14 wat onskuldig gepleit het, is op 3 September 1941 voor ‘n jurie gedaag in ‘n Federale Distrikshof in Brooklyn, New York. Op 31 Desember 1941 is hulle almal skuldig bevind. Die groep is ‘n totaal van meer as 300 jaar tronkstraf opgelê.

Die Duitse spioene wat in die sindikaat was, is in sleutelposisies in die Verenigde State geplaas om inligting te bekom wat in ‘n oorlog gebruik kon word en om sabotasie te pleeg.

Wkpd

*

16

ANTON RUPERT

Anton Rupert (1916-2006) was ‘n Afrikaanse entrepreneur van Suid-Afrika, besigheidsman en omgewingsbewaarder. Hy is gebore en het grootgeword in die dorp Graaff-Reinet in die Oos-Kaap. Hy studeer in Pretoria en trek later na Stellenbosch, waar die Rembrandt Groep gestig is en steeds sy hoofkwartier het. … In 2004, word hy verkies tot die 28ste plek in die Voorste 100 Groot Suid-Afrikaners projek.

Wkpd

The Rembrandt Group grew out of the Voorbrand Tobacco company formed in 1940 by the 23 year-old former editor of the pro-German student newspaper, Wapenskou [Tyskrif van die Afrikaanse Nationale Studentebond (ANS) FB], Anton Rupert, and two business associates. These three then formed Rembrandt in 1947, together with the Secretary of the Broederbond and racist proponent of “total apartheid”, D W R Hertzog. The Rembrandt Group ranked 8th in 1995 on the JSE in terms of market capitalisation, while its Swiss-registered sibling Compagnie Financière Richemont ranked  fourth on the JSE.

http://216.239.59.132/search?q=cache:Bu_d90-yoMwJ:www.ciaonet.org/wps/goa03/goa03.pdf+anton+rupert+wapenskou&hl=fr&ct=clnk&cd=2&gl=fr (url now broken)

Hans van Rensburg was erepresident van die ANS en later ook die president van die OB.

*

17

ANTROPOGENETIKA

Dr. G. Eloff, Rasse en rassevermenging. Die Boerevolk gesien van die standpunt van die rasseleer, 1942 (Die Tweede Trek-Reeks No. XVIII, redaksie: prof. dr. J. de W Keyter, prof. dr. N. Diederichs, prof. dr. G. Cronjé, dr. P.J. Meyer)

Kapitel III: Die raskundige samestelling van die Boerevolk.

As daar ooit ‘n bewys is dat die Boerevolk ‘n Godsbestemming in hierdie land het dan is dit ons rassesaamstelling.

Antropologiese statistiek het uitgewys dat die Noorderrasse hulself beswaarlik handhaaf in die trope of subtrope. Een faktor wat hul benadeel is hul agteruitgang in voortplantingsvermoë in die warm streke. Die Nederlandse sosioloog Kohlbrugge verwys in hierdie verband na Nederlanders in Nederlands-Oos-Indië. ‘n Voorbeeld wat byna aan alle eise van ‘n eksperiment voldoen, is die vinnige uitsterwing van die duisend blanke bediendes (Noorderras) wat gedurende die 17de eeu na die kleiner Antille oorgebring is, en nog net ‘n paar van hulle op die eiland Saba aangetref word en dit maar op die rand van die Trope. Prof. Sapper van Garmisch noem verskillende ander voorbeelde, waaronder die degenerasie van Duitse nedersetters in Jamaica, en die afhanklikheid van Noorderras Nedersetters in Holland Guiana van Neger-arbeid omdat hulle self te gou afgemat word deur die hitte. As ,,kontrole-proef’’ daarenteen dien die florerende bestaan van die Duitse Nedersetters in Tovar, Venezuela wat egter sowat 2000 meter bo die seespiël lê, dus ‘n paar honderd voet hoër as Johannesburg. In subtropiese en tropiese streke is dit blykbaar noodsaaklik vir die Noordertipe dat sy woonaard ongeveer so hoog soos Johannesburg of hoër geleë moet wees. Die blas rasse soos die Franse, Portugese en Spanjaarde het egter ‘n groot sukses gemaak van hul tropiese nedersettings. Selfs die nog nie eers subtropiese klimaat van Suid-Afrika is vir die Noordertipe ongunstig. Hy sal hier nie kan wortel skiet nie.

Wat die Boerevolk betref staan die saak anders. Met die oorname van die Kaap deur die Engelse het die volksplanting bestaan uit sowat 53% Hollanders, 28% Duitsers en 15% Franse. Die raskundige verskille tussen Hollanders en Duitsers was onbeduidend. Hul was, soos Dr. P.J. de Winter dit stel, ,,soms enkel door een grillige landsgrens… geschieden.’’ Dit sal eintlik geen onderskeid maak as ons praat van 80% Nederduitsers nie. (Die persentasies hierbo aangedui is die van Prof. Dr. Bosman na korreksies op Colenbrander se berekening.)

Soos Barrow daarop wys, was die drie volkere teen die 18de eeu reeds só vermeng dat geen onderskeid meer oorgebly het nie. Ons sien dit duidelik in die huwelike. Die Hugenotepaar Francois du Toit en Susanne Seugnet se kinders het met Louw (1776) en met Otto (1794) getrou, d.w.s. resp. met Hollander en Duitser.

So ook trou die kinders van die Hugenotepaar Faure en De Villiers met Harders, Beck, Schönberg, Botha, Brand, Brink, Smuts en Munnik – d.w.s. met Hollanders en Duitsers. En so het die troue tussen die twee rasse, die Noordse en Alpynse, vir 9 of 10 geslagte aangegaan. Die gevolg is dat elke tipiese Boer vandag die bogenoemde persentasies Hollandse, Duitse en Franse bloed bevat, watter van hy ook al voer.

As gevolg verder van hierdie biologiese proses van introu in dieselfde groep vir sowat 10 geslagte, besit ons elkeen ‘n aantal erffaktore gemeenskaplik met mekaar. Ons dra ‘n eie rassestempel b.v. t.o.v. gelaatstrekke, liggaamslengte, liggaamsgewig, oogkleur, haarkleur ens. Die Alpynse ras se gemiddelde liggaamslengte is 5 vt. 3,4 dm.; die van die Noorderras gemiddeld 5 vt. 8,1 dm. Opnames van 767 manlike en 400 vroulike individue van die Boerevolk wys dat die Boer langer is as sy voorouerlike rasse: die gemiddelde lengte bedra 5 vt. 9,9 dm. vir die man, en 5 vt. 4,5 dm. vir die vrou!

Theal het dit ook opgemerk, maar hy neem aan dat gewig en lengte aan omgewingsinvloede moet toegeskryf word. ,,In both sexes there was a tendency to become stout after thirty years of age. The climate, or the abundance of food of the most nourishing kind or the mode of living or all combined, had tended to make the people in general taller and larger than his ancestors.’’ (Tarensby het ook ‘n neiging tot vetophoping as ‘n kenmerk van die Boer beskou). Ramsay MacDonald sê: ,,die Boere is groot, los en bebaard!’’

Vandag weet ons dat liggaamslengte, liggaamsbou en neiging tot vetafsetting erflik bepaalde raskenmerke is. Dit is egter nie so seker of vetafsetting by ons juis bo die normale gestyg het nie. Dat daar ‘n sterker liggaamsbou (Dalo-Noordies!) aangetref word onder die Boere is nie onwaarskynlik nie. Vandar hul prestasies veral op die gebied van rugby-voetbal.

Die gemiddelde liggaamsgewig van 616 volwasse Boeremans was 168,5 pond (met klere). Dit sluit in alle ouderdomme, maar veral die bokant 24 jaar. Die gemiddelde netto-gewig van Europeërs volgens Martin is 65 kg. of 143,3 pond. Om dit met bogenoemde gewig van die Boere te vergelyk moet ons ‘n korreksie aanbring. Die gewig van mansklere kom sowat op 7 tot 10 pond te staan; sodat die netto-gewig vir die 616 Boere sowat 158,5 pond word. Dit blyk dus asof die Boer swaarder is as die deursnee Europeër. Die Duitsers wat sterk streekverskille in gewig vertoon weeg volgens Bach, gemiddeld 64,5 kg. of 155,5 pond. (Die noordelike Duitsers is swaarder as die suidelike Duitsers). Die gemiddelde bruto-gewig van 400 Boerevroue is 147,4 pond.

Dat die Boere goed gebou is is nie aan te twyfel nie. Berigte tot dien effekte het ons bereik vanaf Los Angeles waar Boere meegeding het op atleties gebied. Verneem was dat die Boer die tweede mooiste liggaamsbou vertoon het, – die Finne was vooraan. Die liggaamslengte van die Finse mans bedra 5 vt. 7 dm., en die netto-gewig 69,9 kg. of 154 pond volgens Wilksmann. Die Swede weg gemiddeld 149 pond en hul lengte bedra gemiddeld 5 vt. 8,1 dm.

Van 650 mans wys 52,5 persent ligblou, grys, blougrys, grysblou en blou, d.w.s. ligte oorkleur, terwyl +/- 31% bruin, donker bruin, donker en swart oë het. Oor 18% van die mans het ligte hare (wit, lig en blond), 16% het ligvaal, vaal en donker-vaal hare. Verreweg die meeste mans het ligbruin, bruin en donkerbruin hare nl. sowat 36,5%, terwyl sowat 27% swart en donker hare het.

Wat nou opval is die hoë persentasie blou-ogige mans en die betreklik klein persentasie mans met ligte hare. Daar moet dus ‘n groot persentasie nie-ligharige mans wees met blou oë. Na berekening blyk dat sowat 72% van die vaalhariges blou oë het. ,,Vaal hare en blou oë!’’ Ook blyk dan dat 42% van die swartharige mans ligte oë het.

Van 259 vrouens waaroor gegewens beskikbaar is blyk dat 47,5% ligte oë het d.w.s. ligblou, grys, blougrys en blou. Hiervan het 36% grys oë. Verder net sowat 35% van die vrouens bruin tot donker oogkleur. Die orige persentasies is sowat eweredig verdeel oor grou, groen, ligbruin en tussenkleur of bruin-groen.

Wat haarkleur betref is dit opmerklik dat 65% van die vrouens ligbruin, bruin en donkerbruin haarkleur het, terwyl maar 12,7% blondharig is; 9% het ligvaal, vaal en donkervaal haar; 10,3% het swart hare. Ook hier kry mens dus ‘n groot persentasie nie-lighariges met blou oë, b.v. 43% van die swarthariges is blou-ogig. Die verskynsel dat donkerder oë en hare by vrouens meer voorkom as by mans (en saamhang met ‘n erflikheidsreël wat bekend is as geslagskoppeling) is deur Lenz beskryf i.v.m. Swede, Dene, Skotte, Finne, Laplanders, ens.

Verder val op te merk dat ons dieselfde verskynsel as in Ierland, Malta en Spanje aantref waar daar donkerhariges met blou oë aangetref word, ‘n sprekende kontras wat seker nie onaangenaam aandoen nie.

‘n Willekeurige monster van meestal onderdak-werkendes wys dat nie minder as sowat 35-40 persent hul gelaatskleur in ‘n omsendlys as blas beskryf, mans sowel as vrouens. Dit is opmerklik dat ons as reël bruin brand indien ons aan die son blootgestel word, terwyl die suiwerder Noordertipes rooi brand.

Ons gelaats- en huidskleur verraai ons Alpynse inslag grootliks afkomstig van die Franse Hugenote.

Die biologiese betekenis van ons bruiner vel vergeleke met die suiwerder Noorderrasse kan nie onderskat word nie. Dit stel ons in staat om die sonstrale te verduur; waar die ander blonder rasse nie ‘n sukses as koloniste in warm lande kan wees nie, soos prof. Sapper aangetoon het, is die Boer gewapen met ‘n natuurlike sambreel waardeur hy steeds meer homself alhier sal kan handhaaf. Daar ons elders hierdie saak verduidelik het sal ons hiermee volstaan. Studente wat as soldate na die Noorde was deel ons mee dat die Afrikaner goed sy man kan staan ook onder die tropiese son. Dit versterk ons geloof in die toekoms van ons ras in hierdie land.

‘n Ander voorsprong wat ons het teenoor die suiwer Noorderrasse in hierdie land is dat ons vrugbaarheid betreklik goed is. Waar die verhouding tussen Afrikaanssprekendes en Engelssprekendes ongeveer 10:7 is daar dui gegewens op ‘n kindertal-verhouding van 10:5, ten gunste van die Boervolk.

Tenslotte een en ander oor ons geestelike stempel. Ramsay MacDonald (,,Wat ek in Suid-Afrika gesien het’’ geoutoriseerde vertaling deur Dr. J. Albert Coetzee, Voortrekkerpers, Johannesburg) se beskrywing van die Boer kom o.i. ooreen met die karakter van die Dalo-Noordse ras. Hy sê o.a. van die terugkerende Boere na die oorlog. ,,Hulle is groot, los en bebaard. Hulle het teruggekom na wat vir hulle ‘n vreemde land geword het;… die bewys dat hulle nou ‘n verowerde ras is, ontmoet hulle by elke stasie… Twee uit elke drie is deur die oorlog geruïneer. Maar hulle is stil en kalm. Hulle kyk na jou asof jou aanwesigheid nie deur hulle gevoel word nie; hulle praat sonder vuur; hulle bespreek sake asof oorlog en sy gevolge van geen groter belang is as ‘n saak wat deur die Hof van Landdros verhoor is nie. Of miskien ontmoet jy hulle in ‘n kamp, waarheen hulle gegaan het om by hul gesinne aan te sluit en te wag totdat hulle huistoe gestuur kan word, na hul plase. Ook daar word dieselfde pragtige onderdrukking van gevoel getoon.’’

‘n Ou patriarg wat as krygsgevangene hot en haar gestuur was en uiters barbaars behandel was het sy vrou in Kimberley-kamp wonende gevind in ‘n miserabele klein ronde tentjie, waar mnr. MacDonald hom besoek het. Daar het twee van sy kinders gesterf. ,,Toe ons hom sien,’’ aldus wyle die voormalige Britse Eerste Minister, «had hy drie weke gewag op muile of perde om hom na sy plaas te neem, en toe het hy geen denkbeeld gehad wanneer hy daarvan voorsien sou word nie. Sy plaas was verbrand, elke os, elke skaap en perd wat hy besit het, was weggeneem. Maar hy het op sy wankelrige stoel gesit en sy griewe so kalm vertel asof hy ‘n pyp op sy eie stoep rook en die weer bespreek. Slegs toe hy ons vertel dat hy hoop om die volgende dag te gaan kyk waar sy twee kinders begrawe is, was daar ‘n gevoelsbewing in sy stem.»

,,Ons was daarna instaat om hierdie man se verklaring te ondersoek en het dit heeltemal korrek bevind. Sy onnatuurlike kalmte terwyl hy ons vertel van sy rampspoedige verliese, sy onregverdige behandeling, die donker vooruitsigte wat hom op 70 jarige leeftyd in die gesig staar, was slegs tipies van die volk waartoe hy behoort. Later het ons sulke manne in groot getalle teëgekom, geruïneerde manne, manne wat teruggekeer het, gretig om hul vroue en kinders te groet en wat slegs klein wit kruisies in die kampkerkhowe gevind het; manne wat skuil onder die kaal, swartgebrande gewels van wat eers hul aansienlike wonings gewees het, en hulle het nie kwaad gelyk en feitlik geen bitterheid getoon nie. Mens het partykeer geneigd gevoel om hulle te skop; die afwesigheid van hartstog het ‘n soort stikkende atmosfeer veroorsak. ‘n Traan, ‘n vloekwoord, sou ‘n uitredding gewees het. Maar nie een het gekom nie. ‘n Stil, ongevoelige man wat op ‘n stok leun of aan ‘ n pyp rook, het ‘n verhaal van ruïnasie en dood vertel asof dit alles ‘n eeu gelede gebeur het en hy daar niks mee te doen gehad het nie. Om by sy hart te kom moet jy deur ‘n eentonige wildernis gaan, netsoos jy moet doen om by sy plaas te kom.’’

,,Die Hollandssprekende het om goed onder beheer. Hy is stil, maar hy is volhardend.’’

,,Jy kom hulle teë myle en myle van die spoorweë af, waar hulle in tente bly of by hul vernielde huise en grasbegroeide lande ronddwaal, deur armoede geknel en met gelapte klere, maar nie ‘n enkele een sal van jou bedel nie, nie ‘n enkele een jou bedreig nie… Die Boer het soos ‘n Ironside sy wapen neergelê en het homself onmiddellik met die klere van vrede en burgerlike orde geklee… Dis vir iemand, wat nie gedurende die eerste drie maande van die vrede deur die land was nie moeilik om hierdie kant van die Boer se karakter te verstaan… Die Boer wil alleen gelaat wees. Hy is die mins romantiese in die mensdom, die minste verstoord deur hartstog en sterk gevoel.’’ En tog, ,,Hy is trots op homself. Hy het sy onafhanklikheid verloor, maar hy het ‘n ry van helde en besielende geskiedenis gewen.’’ Aldus Ramsay MacDonald.

Veel hoef ons nie by te voeg nie. Nog net dit. Die geaardheid van die Boer pas ongetwyfeld by Calvinisme: ,,that doctrine of predestination with its horrible logic’’ soos elders in ‘n geskiedenisboek geskryf staan.

Soos Ramsay MacDonald self gesê het, dis moeilik om die Fransman in die Boer te sien. Die Franse wat as Hugenote, as Calviniste hierheen gekom het was uitgesoektes, mense wat afgewyk het van die geaardheid van daardie Suiderrasse. Vandaar dat hul erflike kapitaal nie die Noorderkarakter merkbaar verander het nie.

Gewapen met ‘n sterk gestel, ‘n bruinende vel wat ons teen die sonstrale beskut, voldoende sweetkliere vir afkoeling in die warm klimaat, ‘n talryke kroos, en ‘n volhardende geaardheid met meeste van die eienskappe van die Noorderras, ‘n afkeer van verbastering, ‘n volk gewortel in hierdie land deur aanpassing en tradisie wat strek oor 10 geslagte – siedaar die voorwaardes vir selfhandhawing, siedaar die gronde van my geloof in die Boer se toekoms in hierdie land deur ons vaders as ‘n kosbare pand aan ons toevertrou vir die opbouing van ‘n Christelike blanke beskawing met voogdyskap oor die gekleurdes.

*

17

DIETSLAND

i

Die tydskrif Dietschland-Zuid-Afrika

Het tijdschrift Dietschland-Zuid-Afrika werd tussen 1937 en 1939 uitgegeven door de abdij van Steenbrugge [Modest van Assche, abdis van die Sint-Pietersabdij van Steenbrugge]. Als missieblad was het een orgaan van de Vlaamse benedictijnen in Noord-Transvaal. Het tijdschrift profileerde zich echter steeds meer als cultuurtijdschrift. In plaats van Zuid-Afrika te promoten als missie-gebied werd Zuid-Afrika steeds meer omhelsd als Vlaams-nationale symboliek.

De Groot-Nederlands gezinde broeders te Steenbrugge zetten zo een traditie verder van sterke Vlaams-nationale identificatie met de ‘Boeren’. Deze traditie ging terug tot de enthousiaste uitingen van Boerensympathieën tijdens de Anglo-Boerenoorlog. Tijdens het interbellum raakte de ‘Boerenromantiek’ geradicaliseerd binnen activistische kringen. Zo kreeg het sterke antidemocratische en anti-Britse connotaties.

Dietschland-Zuid-Afrika wilde echter niet zomaar propaganda zijn van de ‘Boerenromantiek’. Het zocht effectief culturele banden op met de ‘Boeren’ oftewel de Afrikaners. Wanneer zowel de Vlaamse als Zuid-Afrikaanse nationale beweging eind jaren dertig doorbrak, leken de voorwaarden vervuld te zijn om tot een succesvolle toenadering te komen. Die toenadering moest zich via de abdij van Steenbrugge voltrekken.

In 1939 werd Dietschland-Zuid-Afrika ontdubbeld. Het cultuurtijdschrift ging verder onder de naam Dietsland-Suid-Afrika. Met het rekruteren van onder andere Wies Moens als redactielid neigde het tijdschrift uiteindelijk te evolueren naar de pro-nationaal-socialistische tijdschriften als Gudrun en Dietbrand.

Bron: itmma.ua.ac.be

ii

Cyriel Verschaeve

Cyriel Verschaeve is geboren in het West-Vlaamse dorp Ardooie, bij Roeselare op 30 april 1874. Zijn ouders behoren tot de kleine traditioneel-katholieke burgerij. … In 1886 gaat hij naar het Klein Seminarie in Roeselare en in 1892 vat hij priesterstudies aan in Brugge. Hij brengt zijn eerste pennenvruchten in het Vlaamse studentenblad ‘De Vlaamsche Vlagge’.

Eind 1892 stelt hij zijn omvangrijk epos ‘De wereld naar de schoonheid’ op. In oktober 1896 wordt hij leraar aan het college van Tielt in de Latijnse. Later krijgt hij de Poësis (17-jarigen). Tussendoor is hij in 1897 priester gewijd. …

Vanaf 1907 schrijft hij zeer veel poëzie en proza, onder meer in het katholiek tijdschrift voor kunst en letteren ‘Jong Dietschland’. Hij gebruikt er eerst de schuilnaam Zeemeeuwe, later I. Oorda. Vanaf 1910 legt hij zich toe op epische toneelstukken: ‘Jacob van Artevelde’ in 1910, ‘Filips van Artevelde’ in 1911. Hij tracht een benoeming te bekomen in een kleine parochie, om zich meer aan studie en letterkunde te kunnen wijden. Dat wordt in 1911 Alveringem bij Veurne; hij zal er blijven tot in 1944. Verschaeve schrijft er zijn ‘Zeesymphonieën’ (1911), zijn ‘Passieverhaal’ (1912) en het toneelstuk ‘Ferdinand Verbiest’ (1913). In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Alveringem ligt in het onbezet gebied, maar wel dicht bij de frontlijn. Verschaeve, die zich al een naam heeft gemaakt in studenten- en flamingantenkringen, zal vier jaar lang talloze bezoeken krijgen van Vlaamse militairen die hem zowel hun morele problemen als de vernederende behandeling door veelal Nederlandsonkundige officieren komen uiteenzetten.

Hij onderhoudt drukke contacten met vooraanstaanden uit de traditionele Vlaamse beweging: juffrouw M. Belpaire, A. Van Cauwelaert én met latere leiders van het nationalisme (Maurits Geerardyn, Joris Van Severen, Hendrik Borginon, Jeroom Leuridan … ). Hij schrijft onder andere zijn ‘Oorlogsindrukken’ (1915-1917) en een Catechismus van de Vlaamse beweging.

Na de oorlog wordt hij een veelgevraagd spreker, wiens morele invloed op generaties jonge Vlamingen steeds groter wordt. Hij getuigt op processen tegen activistische voormannen als August Borms en Lodewijk Dosfel. In 1920 woont hij de eerste IJzerbedevaart bij, en het jaar daarop gaat hij prominent meewerken aan het hoogstaand cultureel tijdschrift van Joris Van Severen ‘Ter waarheid’. In 1922 bezorgt zijn bewonderaar Dirk Vansina een eerste Verschaeve-biografie.

Vanaf 1926 neemt het aantal voordrachten toe, in Vlaanderen en Noord-Nederland. Vanaf 1927 gaat hij regelmatig meewerken aan het weekblad ‘Jong Dietsland’ (van mevrouw Dosfel, Wies Moens, Ernest van der Hallen). Vanaf 1931 bekomt Verschaeve veel Duitse contacten. Voor het Duits publiek schrijft hij zijn ‘Im Geiste Rubens’ over de door hem bovenal bewonderde Vlaamse schilder. Hij staat nu ook met volle sympathie achter Joris van Severen, tegen de meer traditioneel Vlaamse strekkingen in. Vanaf 1933, publiceert hij in ‘Dietbrand’ (het blad van Wies Moens) zijn “Dietsche gestalten”.

In 1935 komt het tot een breuk met Van Severen omwille van zijn “Bourgondische” nieuwe marsrichting. In 1936 krijgt hij zowel de Hamburgse Rembrandt-prijs als de Goethe-prijs, voor letterkunde, voor zijn drama ‘Elijah’. Op dat moment staat Verschaeve in het zenit van zijn bekendheid.

In november 1937 bekomt hij z’n doctoraat van de Universiteit van Leuven, van dan af werkt hij aan wat hij als zijn hoofdwerk zal beschouwen: zijn “Jezus”-boek dat eerst in 1940 zal verschijnen. Zijn belangstelling gaat ook naar Zuid-Afrika: hij schrijft ‘Voortrekkerspad’ en werkt mee aan het tijdschrift ‘Dietschland-Zuid-Afrika’. In april 1939 krijgt hij eervol ontslag als kapelaan, maar blijft in Alveringem wonen. Dat jaar wordt hij geestdriftig gehuldigd op het Vlaams-nationaal Zangfeest in Brugge.

In de zomer van 1940 schrijft hij ‘Het uur van Vlaanderen’: in alle oprechtheid meent hij dat de Duitse bezetter het goed voor heeft met Vlaanderen, en dat het ogenblik om het eigen lot in hand te nemen, er – nu of nooit – is. In oktober 1940 wordt hij voorzitter van de pasopgerichte Vlaamse cultuurraad, hij wordt overal als spreker gevraagd en staat als medewerker aan allerlei initiatieven in volle bekendheid.

Begin 1944 bekomt hij het eredoctoraat van de Universiteit van Keulen en wordt op zijn zeventigste verjaardag uitgebreid te Brussel gehuldigd, weliswaar alleen door de DeVlag. In juli kan hij een lang onderhoud hebben met Heinrich Himmler aan wie hij zijn memorandum ‘Europa und der neue Gelaube’ over christendom tegenover nationaal-socialisme aanbiedt. Eind augustus wordt hij naar Duitsland geëvacueerd en er aangesteld als een soort adviseur van de “Vlaamse landsleiding” in ballingschap.

Bron: http://n-sa.be

iii

Wies Moens, Vlaamse skrywer en stryder vir Dietsland

“Wies Moens’ ijveren voor de Grootnederlandse gedachte (zie: Grootneerlandisme) ging gepaard met een groeiende voorkeur voor een fascistische levenshouding, waardoor zijn latere ‘verzen’ verwerden tot politieke pamfletten,” aldus H.Lodewick in Literatuur, geschiedenis en bloemlezing, p.222.

Moens werd politiek actief in het Vlaamsche Front. Voor de algemene verkiezingen van 1929 was hij kandidaat, maar hij behaalde geen zetel. Daarop richtte hij het Vlaams Nationaal Verbond op en in 1931 was Moens een van de oprichters van het fascistische Verbond van Dietse Nationaal-Solidaristen (Verdinaso). In 1934 stapte hij uit deze beweging omdat het Verdinaso ook Walen en Luxemburgers wilde opnemen.

Hij werd een onafhankelijk theoreticus van het nationalisme, en publiceerde in het door hem opgerichte tijdschrift Dietbrand.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Moens directeur van de nationaalsocialistische Zender Brussel. In 1947 werd hij bij verstek ter dood veroordeeld wegens collaboratie met Duitsland. Hij vluchtte naar Nederland waar hij de rest van zijn leven doorbracht.

Bron: Wkpd

iv

Bettie Conradie

Elizabeth Johanna Möller (Bettie) Conradie (1903-1939). Door haar jeugdigheid en liefde voor de Afrikaanse taal en cultuur was zij bijzonder pro-Nederlands, maar kort voor haar dood koos zij voor nazi-Duitsland als culturele en politieke bondgenoot.

http://www.roepstem.net/geyl2.html

Dr. E.J.M. (Elizabeth/Bettie) Conradie is byna 60 jaar gelede in die ouderdom van ‘n skrale 36 jaar in die verre Nederland oorlede en begrawe. In daardie stadium het sy tydelik die professoraat in Afrikaans aan die Gemeentelike Universiteit van Amsterdam beklee, en was sy die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se verteenwoordiger in Nederland en België.

Dr. Conradie het ‘n selfverterende gedrewenheid gehad om die onderlinge kulturele bande uit te bou, en het in dié proses die Suid-Afrikaanse Instituut (SAI) gestig, wat vandag steeds ‘n belangrike rol speel.

In haar era was sy ‘n lewende legende; vandag weet bitter min egter van haar. In die yuppie-era, waar baie mense om baie redes baie belangrik is, het sy in die waas van die verlede verdwyn en nietig geraak. …

Binne die nuwe wêreldorde sal Nederland en België belangrike poorte tot ‘n magtige Europese supermoondheid wees, en Suid-Afrika waarskynlik die aanvoerder van ‘n “Afrika-renaissance” en adamante getalsterke Onverbonde Lande-konglomeraat in die VN en elders. …

Die rol wat Bettie Conradie se nalatenskap in terme van byvoorbeeld die Suid-Afrikaanse Instituut gespeel het om selfs in die era van uiterste isolasie basiese skakeling in stand te hou, kan nooit onderskat word nie. Die uiteindelike waardebepaling sal egter eers eendag gedoen kan word wanneer die Suid-Afrikaanse Instituut en die ander fasette van haar nalatenskap se rol in die nuwe millennium geboekstaaf sal kan word.

http://www.afrikaner.co.za/pietwerf/connalm.htm (url now broken)

v

Protea

Protea was een vooraanstaande Vlaams-Zuid-Afrikaanse vriendschapsvereniging die zich al gauw ontpopte tot één van ‘s werelds machtigste pro-apartheidsgroepen. Deze organisatie werd in 1977 opgericht door een aantal gelijkgezinde Vlaamse prominenten.

Stigters:

* André Vlerick, vicevoorzitter van de Kredietbank en oud-minister van financiën, oprichter van Vlaanderens eerste business school.

* Léon Rochtus, ereconsul van Zuid-Afrika in Antwerpen en oud-directeur van de Bank van Parijs en de Nederlanden.

* Karel Dillen, volksvertegenwoordiger, senator, Europees parlementslid en stichtend voorzitter van het Vlaams Blok.

* Jef Valkeniers, burgemeester van Dilbeek en Schepdaal, volksvertegenwoordiger, senator en oud-staatssecretaris voor Brussel.

* Wim Jorissen, senator en schrijver.

* Bob Maes, [voorheen lid van die Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen. FB] senator en stichter van de Vlaamse Militanten Orde.

vi

Krüger klaagt aan, deur Douwe Wouters

Een brochure Krüger klaagt aan in 1941 samengesteld door Douwe Wouters om de Britse gruwelen aan de kaak te stellen werd in duizenden exemplaren in Noord-Nederland huis aan huis verspreid. (Gratis N.S.B.-pamflet) [NSB = Nationaal-Socialistische Beweging] …

Als bewijs, dat destijds (1940’s) onder het Nederlandse volk een grote sympathie voor de Boeren leefde, geeft D. Wouters in zijn werkje Na veertig jaar vele Noord-Nederlandse straatliederen als reactie op de Boerenoorlog. (Wouters D., Na veertig jaar. Zuid-Afrika en het lied van de straat in Nèderland in het laatste kwart der 19e eeuw. Verzameld en ingeleid door D.W. -. Nijmegen, 1940)

http://www.dbnl.org/tekst/scho122nati01_01/scho122nati01_01_0008.htm

Douwe Wouters (1876-1955) werd op 4 augustus 1876 te Bolsward geboren. Hij was achtereenvolgens onderwijzer en schoolhoofd en heeft veel betekend voor de verbetering van het leesonderwijs op de lagere scholen.

Na zijn invaliditeitspensioen vestigde hij zich in 1922 in Zeist, waar hij zich intensief bezig heeft gehouden met het volks- en straatlied. Samen met Dr. J. Moormann stelde hij twee bloemlezingen met straatliederen samen. Ook publiceerde hij onder de titel Liederen uit de oude doos in acht delen ‘minne-, moord-, geestelijke, humoristische, satirische, sentimentele, zee- en visserliederen en romancen en balladen’. Hiernaast schreef hij een overweldigende hoeveelheid artikelen over het lied.

Wegens zijn NSB-activiteiten kreeg Wouters na de Tweede Wereldoorlog een publicatieverbod.

http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/collecties/straatliederen/douwe_wouters

vii

SS-Freiwilligen Langemark

De 6. SS-Freiwilligen-Sturmbrigade ,,Langemarck” (ook wel bekend als die Sturmbrigade Langemarck) was een Vlaamse Waffen-SS-eenheid die op 7 mei 1943 uit het Vlaamse Legioen werd opgericht, en later werd omgevormd tot de 27. SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Langemarck.

Dus die 777 al in die 40er, al as nasionaal-sosialistiese simbool, en al vir Vlaamse (Dietse) stryders…

+ Poster

,,Alles sal reg kom’’ : President Kruger quoted and depicted on a poster for recruiting ,Diets’-speaking Europeans in the Waffen-SS.

viii

Nederlandse Vrywilligers

(a)Christoph Georg Sigismund Sandberg

Verreweg het belangrijkst zijn toch de gepubliceerde herinneringen van Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg Twintig jaren onder Krugers boeren in voor- en tegenspoed (1943, Bronnen 988).

Sedert 1888 had Sandberg in Transvaal gewoond, waar hij eerst als claim-inspecteur, later als secretaris van Staatssecretaris Dr. W.J. Leyds optrad (sedert 1892). Zo was hij o.a. betrokken bij de strijd tegen de kaffers, bij het verstrekken van een lening van de Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij aan de Boerenrepublieken (bl.z 163-176) en bij de aanleg van de spoorwegen zelf naar de Delagoabaai (blz. 141-153).

Bij het uitbreken van de Boerenoorlog werd hij ingedeeld bij een boerencommando, direct onder Botha; hij vocht vooral mee rondom Ladysmith (blz. 243-288), en was bij de ineenstorting van de georganiseerde verdediging der Boerenrepublieken verbonden aan het militaire gezag te Pretoria, waarvoor hij zelfs met generaal Roberts over de capitulatie van de stad moest onderhandelen (blz. 302-317). Na de capitulatie van Pretoria vluchtte hij naar het Noorden, en door de Boerenregering werd hij naar Europa gezonden om met Leyds contact te zoeken. Daarop moest hij van Leyds meteen weer Kruger tegemoet reizen; in Suez benaderde hij heimelijk de Boerenpresident (blz. 325-337). Ook nam hij deel aan de triomfantelijke tocht van Kruger van Marseille uit naar Parijs, Keulen en Den Haag (blz. 337-352). Voor een propagandatocht reisde hij vervolgens opnieuw door Frankrijk, had zelfs een onderhoud met Delcassé (blz. 360-363); hier werd hij geheel en al overrompeld door het bericht van de Vrede van Vereeniging. In Parijs studeerde Sandberg daarop geologie, hij was in 1905 nog even terug in Zuid-Afrika om tenslotte in 1908 voorgoed naar een nieuwe werkkring in Nederlands-Indië te vertrekken.

Heel deze bewogen loopbaan beschrijft Sandberg in kleuren en geuren, met al de persoonlijke voorkeuren en vooringenomenheden, met al de eigen critiek ook op de interne verhoudingen en de politiek in de Boerenrepublieken. Zo schroomt hij niet de taalpolitiek, waarbij in plaats van het eigen Afrikaans het Hoog-Nederlands ten onrechte werd bevorderd, te becritiseren (blz. 51-60). Fel pakt hij uit over de oppositie van het Hoge gerechtshof tegen Kruger, vooral van Kotzé (blz. 119-122). Tegenover bepaalde anti-Hollandse gevoelens onder de Boeren, prijst Sandberg in Kruger juist de pro-Nederlandse politiek; de critiek die vaak tegen de NZASM werd geuit, wijst Sandberg af (blz. 161-163). Weinig is hij te spreken over het aftreden van Leyds als Staatssecretaris; volgens hem kon Leyds als zodanig niet gemist worden, terwijl hij voor de diplomatieke taak in Europa, die hij nu aanvaardde, niet geheel berekend zou zijn geweest. Leyds was trouwens, aldus Sandberg, binnen de boerengemeenschap te ‘Hollands’ gebleven (blz. 123-129).

Over de strijd tijdens de oorlog zelf blijft Sandberg met zwijgzaam in zijn critiek. Fel is hij in zijn vijandschap tegen Joubert (blz. 227-234) en diens vriend Erasmus, welke laatste hij zelfs van plichtsverzaking in de strijd beschuldigt (blz. 218-220). Staatssecretaris Reitz, de opvolger van Leyds in die functie, wordt door Sandberg als een slappe weifelaar getekend en voor Smuts, Slim Jannie, heeft ‘Sandjie’ evenmin veel goede woorden; zijn bewondering voor Botha wordt ernstig getemperd door het feit, dat deze, geheel onder invloed van Smuts, in de collaboratie met de Britten verzeild zou zijn geraakt.

De auteur is door en door anti-Brits. Maar ook anti-semitische gevoelens kunnen in dit boek hun weg vinden, Sandberg spreekt b.v. van een ‘Britsch-Joodsche samenzwering ter overweldiging van de Boerenrepublieken’ (blz. 106-107). ‘Ex-koningin’ Wilhelmina ontvangt een reprimande omdat Kruger alleen maar officieus, niet officiëel werd ontvangen (blz. 351-352). Boven alles steekt telkens weer de mateloze bewondering van Sandberg voor Kruger, de ‘grote wijze’, uit.

http://www.dbnl.org/tekst/scho122nat…01_01_0008.htm

Sandberg was ook ‘n vel ondersteuner van die Nederlandse Indiëse Ryk.

Hy het ‘n ander boek oor Suid-Afrika geskryf: Suid-Afrika en wij, Nenasu 1936. (Nenasu = Nederlandsch Nationaal Socialistische Uitgeverij). Dié bydrae kon dus in die Laer “Nasionaal-Sosialisme” geplaas word. Gedurende die oorlog het hy subsidie gekry deur die NS owerhede om die skakels met Suid-Afrika te versterk. Wat hy noukeurig daarmee gedoen het, weet ek nie. Na die oorlog het hy in Suid-Afrika geblewe, waar hy 1954 oorlede is.

(b)Een ander bekende Nederlandse Vrywilliger wat later lid van die NSB (Nasionaal-Sosialistiese Beweging) word, is Eug. Meulenbergh. Hy het in die Vryheidsoorlog onder genl. De La Rey gedien. Hy is outeur van Herinneringen uit de Boerenoorlog (Amsterdam, 1939 deur Eug. Meulenbergh, oud-stryder).

ix

Ander figure

Albe, eig. Renaat Joostens, Vlaamse skywer, bestuurslid in die Kamer voor Letterkundigen (Kunstenaarsgilde, kollaboratie), Annunciata, 1944, Ossewagens op die kim, 1946, romane van die Groot Trek.

Martha Vande Walle, oprigte in 1934 de uitgeverij Zeemeuw, die alle werken van en over C. Verschaeve zal publiceren, ook van W. Moes, medewerker Dietschland-Zuid-Afrika en Suid-Afrika Reeks.

Rob Antonissen, Handleiding in her Afrikaans: een praktiesch overzicht, 1942, Suid-Afrika Reeks, 1.

Jan Hendrik Broekman, medewerker van Dietschland-Zuid-Afrika, secretaris van de vereniging Nederland-Zuid-Afrika (39-52), actief in Dietsche Bond, Taalverhouding in Zuid-Afrika, Suid-Afrika Reeks, 2.

Anorldus Smits, Dom, redaksiesecretaries van Dietschland-Zuid-Afrika, Betrekkingen tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika, 1943, Suid-Afrika Reeks, 3.

Guust Segers, founder of the Germanansche Gilde, wich was later renamed Dietsch Front: aim was «één Diets wereldrijk bestaande uit Nederland, Vlaanderen, Frans-Vlaanderen en Zuid-Afrika».

C.C. Küpfers, ,,Het nationalisme in Zuid-Afrika en het national-socialisme in Zuid-Afrika’’, De Weg (Zwart Front), Mei 1941.

*

19

DIE AFRIKAANS- EN SUID-AFRIKAANSE-DUITSE KULTUURVERENIGING (ADK)

W. van der Merwe, Die Geskiedenis van die Afrikaans- en Suid-Afrikaans-Duitse Kultuurvereniging 1932-1982, Universiteit van Suid-Afrika, Pretoria 1982.

Soos daar reeds aangetoon is, moet die eer vir die stigting van die ADK in die eerste plek aan die ywer en toewyding van Werner Schmidt-Pretoria toegeskryf word. Hy was dan ook die vereniging se eerste voorsitter en sekretaris. Die amp van sekretaris het Schmidt tot aan die begin van 1936 beklee waarna hy uit die bestuur bedank, en na Duitsland terruggekeer het.

Sover bekend, was dr. S.F.N. Gie gedurende 1933 voorsitter van die ADK. Dit is onseker, presies hoe lank hy hierdie amp beklee het, maar dit blyk dat die voorsitter later op ‘n jaarlikse basis gekies is. Wat wel met sekerheid aanvaar kan word, is dat die ADK op sy algemene jaarvergadering in Maart 1936 vir prof. M.L. du Toit in die plek van prof. H.G. Viljoen as voorsitter verkies het en dat prof. P.R. Skawran (professor in sielkunde aan die Universiteit van Pretoria), tot sekretaris benoem is in die plek van Werner Schmidt. As sekretaris en later, in 1938, as assistent-voorsitter het Skawran die ADK met groot toewyding en onderskeiding gedien.

Uit die massa korrespondensie wat gereeld tussen die ADK en die Deutsche Akademie gevoer is, blyk dit duidelik dat Skawran naas sy talle ander verpligtinge gaandeweg die werk nie alleen kon behartig nie. Origens was die bestuur van die ADK van mening dat finansiële steun van die kant van die Derde Ryk van blywende waarde vir hul werksaamhede sou wees. Dit is nou eenmaal so dat nie-winsgewende verenigings gewoonlik op finansiële gebied noustrop trek. Die ADK was geen uitsondering nie, en alhoewel die vereniging se inkomste jaarliks gestyg het, was daar voortdurend ‘n behoefte aan meer fondse ten einde groter ondernemings aan te pak.

Met die ondersteuning van die bestuur het Skawran aan die begin van 1937 die Duitse gesantskap in Pretoria versoek om by die Derde Ryk finansiële steun vir die ADK aan te vra. Die vereniging wou graag ‘n besoldigde sekretaris aanstel wat onder andere met die insameling van fondse behulpsaam kon wees. Die Duitse gesantskap het die ADK se versoek baie gunstig oorweeg en hul aansoek sterk aanbeveel. Gevolglik het die Deutsche Akademie, met finansiële steun van die Duitse regering en die mildelike geldelike ondersteuning van die bekende myningenieur en geoloog dr. Hans Merensky, besluit om vir dr. Markus Timmler na Pretoria te stuur. Merensky was die seun van eerw. A. Merensky, baanbrekersendeling van die Berlynse Sending in Transvaal.

Markus Timmler, afkomstig uit Berlyn-Charlottenburg, is in die eerste plek deur die Deutsche Akademie aangestel om in Pretoria aan die Tegniese Kollege Duitse taalonderrig waar te neem. Daarbenewens sou hy as sekretaris van die ADK optree. Aangesien Timmler nie direk deur die ADK besoldig is nie, maar wel vanuit onder andere fondse wat deur Merensky beskikbaar gestel is, het die bestuur nooit insae in die dienskontrak tussen Timmler en die Deutsche Akademie gehad nie. …

Soos daar reeds aangetoon is, is prof. M.L. du Toit aan die begin van 1936 tot voorsitter benoem. Hy was ‘n bekwame en toegewyde persoon, maar weens swak gesondheid moes hy gereeld siekteverlof neem. In 1938 het Du Toit vir mediese behandeling na Hamburg vertrek, waar hy op 26 Augustus 1938 oorlede is. Met sy afsterwe het die ADK ‘n baie bekwame en beminde medewerker verloor.

Gedurende 1937 het dr. F. Meyer die voorsitterstoel van die ADK ingeneem, en in 1938 en 1939 was dr. L.J. te Groen, een van Pretoria se bekendste geneeshere, voorsitter van die vereniging. …

Sowel die voorsitter as die sekretaris sou voortaan deur ‘n assistent bygestaan word. Slegs die penningmeester, wat in die jare 1933 tot 1939 op die skouers van W. van Rheede van Oudsthoorn geval het, het geen assitent ontvang nie. Die belangrikste lede wat gedurende dié tydperk op die bestuur van die ADK gedien het, was ondre dr. W.T.H. Beukes, die argitekte Gerhard Moerdyk en E. Schwarz, prof. W.P. de Villiers, hoogleraar in Duits aan die Universiteit van Pretoria, prof. J.F.W. Grosskopf, prof. C.F. Schmidt, rektor van die Universiteit van Pretoria, dr. J.F.J. van Rensburg, sekretaris van Justisie, prof. H.O. Mönnig, dr. Th. Wassenaar en superintendent eerw. P.E. Schwellnus. …

Die aard, wese en doelstellings van die ADK het op sigself lidmaatskap tot die vereniging beperk. In die vereniging se vroegste reglement is dit duidelik gestel dat, «Ieder Afrikaner asook ieder Duitser wat sy woonplek in die Unie van Suid-Afrika het, kan die lidmaatskap verwerf.» Selfs die kwalifikasie van Afrikaner of Duitser het nie noodwendig lidmaatskap tot die vereniging outomaties verseker nie, maar slegs dié Afrikaners of Duitsers wat bepaald aan die bevordering van Afrikaans-Duitse kultuurbetrekkinge deelgeneem het kon op die aanbeveling van twee bestaande lede en die bestuur die lidmaatskap verwerf. …

Dit is onmoontlik om hier al die name van die individuele ADK-lede te verstrek, maar enkeles verdien tog vermelding. Naas die bestuurslede wat getroue en aktiewe ADK-lede was, het talle bekende en vooraanstaande Afrikaans-en Duitssprekendes tot die vereniging behoort. Van Afrikaanse kant het onder meer Dirk Hertzog, broer van die Eerste Minister genl. J.B.M. Hertzog, dr. T.J.W. Jorden, van YSKOR en later voorsitter van die herstigte ADK, dr. S.M. Naudé, latere erepresident van die ADK(SADK), dr. H.F. Verwoerd, latere Eerste Minister, prof. S.P.E. Boshoff, genl. Dan Pienaar, dr. en mev. J.C. Niethling en dr. C.L. Leipoldt lede van die vereniging geword. dr. W. Arndt van Bloemfontein, pastoor Willy Leue, saakgelastigde van die Berlynse Sendinggenootskap en superintendent Carl Hoffmann van die Berlynse Sending was sommige van die vooraanstaande Duitssprekendes wat aan die ADK behoort het.

‘n Besondere eer het die ADK gedurende 1936 te beurt geval toe een van die medestigters en bestuurslid van die vereniging, dr. J.F.J. van Rensburg, tot administrateur van die Oranje-Vrystaat benoem is. Weens sy veelvuldige verpligtinge was Van Rensburg weliswaar genoodsaak om uit die bestuur te bedank, maar aangesien Van Rensburg so ‘n wesenlike bydrae tot die bevordering van Afrikaans-Duitse kultuurbetrekkinge gelewer het, het prof. Skawran voorgestel dat Van Rensburg tot erelide van die ADK benoem word. Van Rensburg was ‘n groot bewonderaar van die Duitse volk en kultuur en het as student aan die Universiteit van Stellenbosch ‘n magistergraad in Duits behaal. Gedurende 1936 het hy die Olimpiese Spele in Berlyn bygewoon en by dié geleentheid persoonlik kennis gemaak met die Duitse Führer. By sy terugkoms in Suid-Afrika het hy die ADK op boeinde wyse oor die toestande in die nuwe Duitsland ingelig. In Duitsland het Van Rensbug eweneens ‘n besondere indruk gemaak, want die Deutsche Akademie het hom «zum korrepondieren Mitglied» benoem.

*

Afrikaners wat in die buiteland was en wat in Duitsland lesings oor die Afrikaner gegee het, het in die reël ‘n baie goeie indruk op hul gehore gelaat. Gedurende 1939 het ‘n ADK-lid, prof. N. Diederichs van Bloemfontein (latere staatspresident van die Republiek van Suid-Afrika), in Berlyn ‘n voordrag oor die Afrikanerdom gelewer. Sy voordrag het wye reaksie in die Duitse pers en radiodiens uitgelok. …

Van al die lesings, voordragte en musiekaande wat voor die Tweede Wêreldoorlog deur die ADK aangebied is, het die vereniging sy deelname aan die Voortrekkereeufees (1938) as ‘n besondere hoogtepunt beskou. Die bestuur het besluit om op 18 November 1938 ‘n spesiale Voortrekkeraand in die Pretoriase Duitse Klub te hou. Die vooraanstaande Afrikaanse geskiedskrywer en gesaghebbende oor die Groot Trek, dr. Gustav Preller, is uitgenooi om by dié geleentheid as gasspreker op te tree. Die aand was ‘n reuse sukses en Preller het op boeiende wyse die beweegredes vir die Groot Trek ontleed. Die sekretaris van die ADK, Markus Timmler, het die spreker aan die gehoor bekend gestel en daarop gewys hoe belangrik dit vir die Duitse volk was om van die Afrikaner se geskiedenis kennis te neem. Die optrede van ‘n boereorkes en ‘n koor onder leiding van prof. Bon het verdere luister aan die aand verleen.

Omdat die ADK die bevordering van Afrikaans-Duitse kultuurbetrekkinge as doel gehad het, is dit voor die hand liggend dat die vereniging hiérdie doel op elke lewensterrein nagestreef het. Gevolglik het die ADK hom daadwerklik daarvoor beywer om die Duitse kortgolfuitsaaistasie (Zeesen) in Königswusterhausen (tans in die Duitse Demokratiese Republiek) van die noodsaaklikheid te oortuig dat hulle in hul buitelandse uitsending na Suid-Afrika ook in Afrikaans moes uitsaai. Die ADK het homself bereid verklaar om Zeesen met betrekking tot die samestelling van so ‘n «Afrikaanse Stunde» van raad te bedien.

Die vertoë van die ADK en ander belanghebbendes het nie op dowe ore geval nie en op 16 November 1936 het Zeesen vir die eerste keer in Afrikaans na Suid-Afrika uitgesaai. Die standaard van hierdie program was van so ‘n hoë gehalte dat die ADK ‘n spesiale bedankingsbrief aan Zeesen gerig het. Hierin is onder meer die hoop uitgespreek dat «die spesiale ure vir Suid-Afrika in die baie nabye toekoms ‘n maandelikse gebeurtenis sal wees, nie net ter wille van die hoë kunswaarde daarvan nie, maar ook omdat dit die Duitse en Afrikaanse volke tot die besef sal bring dat hulle kultureel nader bymekaar behoort te staan as wat dit in die verlede die geval was.»

Gaandeweg het ‘n maandelikse Afrikaanse program oor Zeesen ‘n gereelde instelling geword. Die aanbiedings, hoofsaaklik met ‘n kulturele inhoud, was hoogstaande en die Suid-Afrikaanse gesant in Berlyn, dr. S.F.N. Gie (in 1933 was hy voorsitter van die ADK), was hoogs bëindruk met die wyse waarop Walter Grohé, sedert April 1939 hoof van Zeesen se «Afrikasendung», die Afrikaanse programme georganiseer het. …

Nog twee belangrike bydraes van die ADK ter bevordering van ‘letterkundige’ kultuur verdien vermeld te word. Gedurende 1937 het die ADK die Duitse toneelstuk Krach um Jolanthe bemiddel, en onder die spelleiding van prof. Skawran in die Pretoriase Volksteater opgevoer. In die loop van dieselfde jaar is daar ‘n Duitse boekfees gereël. By dié geleentheid het die bibliotekaris van die Universiteit van Pretoria, prof. P.C. Coetzee, ‘n uiters interessante voordrag gelewer oor Der Burenkrieg in der deutschen Literatur en dr. Th. Wassenaar het oor sy gedigte gepraat. Sommige van dié gedigte is deur Anna Neethling-Pohl op voortreflike wyse voorgedra.

*

Kultuurverdrag

Namate die ADK se werksaamhede steeds toegeneem het, het die vereniging al hoe meer onder die besef van die belangrikheid van sy taak gekom. Terselfdetyd het die vereniging ook daarvan oortuig geraak dat sy werksaamhede heeltemal te belangrik was om slegs met sy beperkte middele al die selfopgelegde doelstellings te verwesenlik. Die ADK het al hoe meer gevoel dat sowel Duitsland as Suid-Afrika meer direk by die vereniging se doelstellings betrek moes word. Met dié doel voor oë het die ADK aan die einde van 1938 die inisiatief geneem en ’n gesprek met die Duitse gesant ten einde die moontlikheid van ’n kultuurverdrag tussen die Derde Ryk en die Unie van Suid-Afrika te ondersoek.

Die Duitse gesant het die gedagte van nouer samewerking tussen die twee lande onderskryf waarop die ADK ’n spesiale bestuursvergadering belê het ten einde meer bepaald die terreine van samewerking te ondersoek en dan weer aan die gesant verslag te doen. Na deeglike beraadslaging het die vergadering veral drie terreine afgebaken wat na hul mening die twee state op kulturele gebied kon laat saamwerk. In die eerste plek kon die lande baie meer geleerdes uitruil en die vergadering het spesifiek daarop gewys dat Suid-Afrika op die gebied van veeartsenykunde, geografie, geologie, landbou, bosbou, volkekunde, Afrikatale en Afrikaanse taal en letterkunde die Duitsers veel kon bied. In die tweede plek het die vergadering gevoel dat die uitsaaidiens tussen die twee lande op ’n veel groter skaal uitgebrei kon word. In die derde plek moes die perswese in albei lande aangemoedig word om veel wyer beriggewing oor Duitsland en Suid-Afrika te onderneem. …

Nadat die vergadering die drie terreine van moontlike nouer samewerking tussen Duitsland en Suid-Afrika afgebaken het, is ’n deputasie bestaande uit dr. Te Groen, prof. Mönnig, dr. Beukes en dr. De Villiers afgevaardig om die saak verder met die Duitse gesant te bespreek. Dr. Timmler het daarop gewys dat hy verneem het dat die Sekretaris van Onderwys, M.C. Botha, in beginsel vanuit Suid-Afrikaanse kant geen besware teen ’n kulturele ooreenkoms met Duitsland voorsien het nie.

Omstandigheidsgetuienis dui daarop dat die deputasie na die Duitse gesant so geslaagd was dat die ADK op eie inisiatief besluit het om ’n konsepkultuurverdrag op te stel wat later as die basis van ’n formele ooreenkoms kon dien. Prof. J.F.W. Grosskopf, bestuurslid, het inmiddels ook die Minister van Onderwys, H.A. Fagan, vertroulik oor die onderhandelings ingelig en daarop gewys dat die kulturele ooreenkoms wat tussen Duitsland en Suid-Afrika beoog word min of meer dieselfde karakter sou aanneem as die reeds bestaande ooreenkoms tussen Nederland en Suid-Afrika.

Die konsepkultuurverdrag, bestaande uit 13 artikels, bevestig in wese die doelstellings van die ADK, maar maak daarvoor voorsiening dat hierdie doelstellings deur albei state meer doelgerig bevorder word. Artikel 3 maak dit moontlik dat in die formele kultuurverdrag die ADK deur albei state as die belangrikste skakel tussen die twee lande beskou word. Die konsepkultuurverdrag (artikel 4) maak voorsiening dat ook Engelssprekende universiteite (Kaapstad en Johannesburg) meer bepaald deur Duitse professore besoek word en dat professore wat Duitse onderdane is die Duitse departemente behartig. Voorts word daar voorsiening gemaak dat die studenteuitruilskema op ’n veel groter skaal aangepak word. Dit word selfs voorgestel (artikels 8 en 9) dat onderwysers en skoliere uitgeruil word. Elke land (artikel 6) sou jaarliks die bedrag van £500 beskikbaar stel ten einde besondere vakkenners uit te ruil. Die uitsaaiwese, pers, skrywers en boeke (artikels 10 en 11) moes op ’n groter skaal in die kulturele diens van die twee state geplaas word. Artikel 13 maak voorsiening dat die duur van die ooreenkoms onbegrens was, maar dat dit met een jaar kennisgewing opgesê kon word.

Die Duitse gesant het weliswaar nie die inhoud van die voorgestelde kultuurverdrag afgekeur nie, maar hy het sy bedenking uitgespreek teen die wyse waarop die ADK die indruk gewek het dat hulle die rol van middelaar tussen die twee state gespeel het. Wat die gesantskap wou gehad het, was dat die ADK moes vasstel of die Suid-Afrikaanse regering só ’n ooreenkoms ernstig begeer het. Eers daarna, “kann man deutscherseits offiziell an die Unionsregierung herantreten, da wir uns – unter uns gesagt – keinesfalls eine Abfuhr holen wollen”. Dit wil dus voorkom asof die Duitse gesantskap eers die voorstel in verband met ’n kultuurverdrag direk van die Suid-Afrikaanse regering wou ontvang alvorens hy met Berlyn in verbinding tree⁺⁺⁺.

Die onderhandelings oor die voorgenome kultuurverdrag is om begryplike redes deur die bestuur van die ADK só vertroulik behandel dat geen geskrewe verslag oor verdere besluitneming voorhande is nie. Watter standpunt die ADK dus na die ontvangs van die Duitse gesantskap se brief sou inneem, is onbekend. Dit kan egter aangeneem word dat die delikate onderhandelings met die Duitse gesantskap voortgesit is en eers finaal beëindig is toe die Tweede Wêreldoorlog uitgebreek het.

⁺⁺⁺Dié aanmerking is oorbodig, want die Duitse gesant kon sy land nie verbind deur sulk ’n verdrag met ’n onstaatlike liggaam soos die ADK nie, sonder dat die Suid-Afrikaanse regering sy ooreenkoms daarvoor gegee het.

ii

Erich Lübbert en die ADK

Erich Lübbert: ADK-erelid (1955) en finansiële steunpilaar van die ADK (1955-1971)

1. Die mens agter die stigting van SA-vriendskapskringe in Duitsland
2. was voorheen ‘n grootmens van die Derde Ryk.

1. Die mens agter die stigting van SA-vriendskapskringe in Duitsland.

Bron: W. Van der Merwe, Die Geskiedenis van die Afrikaans- en Suid-Afrikaans-Duitse Kultuurvereniging, Pretoria 1982, bl.50-51.

Hoe gebiedend noodsaaklik dit geword het om voorligtingswerk oor Suid-Afrika te koördineer, blyk uit die indrukke wat ’n ADK-hoofbestuurslid, dr. H. Hamburger [Harald Hamburger, Duitse uitruilstudent in SA gedurende die 30er/Derde Ryk, wat in SA gebly het], gedurende ’n private besoek aan die Bundesrepublik ingesamel het. Hamburger het onder andere bevind dat daar onder die Duitsers nog ’n groot reserwe van “goodwill” teenoor Suid-Afrika was, maar dat die Suid-Afrikaanse inligtingsbeampte in Keulen eenvoudig nie naas al sy veelvuldige verpligtinge aan alle belangstellendes die nodige inligting kon verskaf nie. Dit was gebiedend dat die ADK, die Stigting [Suid-Afrika Stigting; direkteur: A.M. van Schoor] en die Staatsinligtingsdiens aktief in die veldtog betrek moes word en dat die vriende van Suid-Afrika in die Bundesrepublik, Oostenryk en Switserland in vriendskapskringe van Suid-Afrika georganiseer word. Daarna moes positiewe inligting oor Suid-Afrika in samewerking met die vriendskapskringe versprei word.

As suiwer nie-winsgewende kultuurvereniging was die ADK natuurlik finansieel nie by magte om alleen ’n grootskaalse inligtingsveldtog oorsee van stapel te stuur nie en sowel die Stigting as die Staatsinligtingsdiens het eweneens oor beperkte middele beskik. Die geldelike probleem is egter die hoof gebied toe dr. Erich Lübbert, wat die ADK reeds in die verlede geldelik ondersteun het, te kenne gegee het dat hy bereid was om fondse aan die ADK en die Stigting beskikbaar te stel met die uitsluitlike doel om die ware toedrag van sake in Suid- en Suidwes-Afrika aan die Duitssprekende lande te verduidelik. Verder het Lübbert bepaal dat die ADK, met die fondse wat hy tot hul beskikking sou stel, ’n sentrale inligtingskantoor in die Bundesrepublik moes open om “…in Zusammenarbeit mit interessierten deutschen Kreisen ein Netz von deutsch-südafrikanischen Arbeitsgemeinschaften in der Bundesrepublik Deutschland zu schaffen mit dem Ziel der Gründung einer lebensfähigen und starken Deutsch-Südafrikanischen Gesellschaft in Deutschland.“ […in saamwerk met belangstellende duitse kringe ’n netwerk van Duits-Suid-Afrikaanse werksgemeenskape in die Bundesrepublik te skep met as doelpunt die stigting van ’n lewensvatbare en sterk Duits-Suid-Afrikaanse selskap in Duitsland. Vertaling: W.]

Die ADK het Lübbert se aanbod vir geldelike steun aanvaar en op 14 Desember 1961 het die voorsitter, dr. Jorden, en dr. Hamburger vir Lübbert in Johannesburg ontmoet waar die voorwaardes verbonde aan die skenking aan hulle uiteengesit is. Lübbert het die verdeling van die skenking tussen die ADK en die Stigting aan die besture van die onderskeie verenigings oorgelaat. Hy het aanvanklik die bedrag van DM 50 000 geskenk en onderneem om in die tweejaar tydperk 1962 tot 1963 ’n verdere DM 80 000 aan die ADK te gee.

Vroeg in 1962 het verteenwoordigers van die Stigting en die ADK weer eens ontmoet om voorligtingswerk in die Duitssprekende lande te bespreek. Ten einde verwarring te voorkom en om die korrekte sielkundige klimaat in die Duitssprekende lande te skep, is die noodsaaklikheid van koördinasie opnuut beklemtoon waarna die verteenwoordigers daartoe oorgegaan het om ’n tipe werkverdeling tussen hulle af te baken. Daar is besluit dat Staatsinligting (Departement van Inligting) versoek sou word om die nodige inligting wat vir so ’n veldtog benodig sou word, beskikbaar te stel. Soos dit in die verlede die geval was, sou die Stigting voortgaan om met die pers en sakewêreld in die Duitssprekende lande te skakel. Met dié doel voor oë sou die S.A. Stigting daartoe oorgaan om ’n komitee, (later bekend as die Duitsland-Komitee), bestaande uit vooraanstaande lede van die Duitssprekende gemeenskap in Suid-Afrika in die lewe te roep. Die komitee sou in noue voeling bly met die werksaamhede van alle organisasies wat inligting in die Duitssprekende lande versprei.

Die teenwoordigers van die ADK het hulle opdrag, in ooreenstemming met die voorwaardes verbonde aan die Lübbert-skenking, beskou as die aanstelling van ’n verteenwoordiger in die Bundesrepublik wie se taak dit sou wees om ’n netwerk van Duits-Suid-Afrikaanse kringe in die lewe te roep wat uiteindelik tot die stigting van ’n sterk Duits-Suid-Afrikaanse vereniging met talle takke in verskillende sentrums sou lei. Die ADK het dit as belangrik beskou dat die verteenwoordigers van die twee nie-amptelike organisasies, naamlik die ADK en die Stigting, van ’n gemeenskaplike hoofkwartier gebruik maak sodat daar die nodige skakeling en besparing van onkoste kan wees.

Aan die begin van Maart het Lübbert weer ’n ontmoeting tussen hom, redaksielede van die tydskrif Afrika-Post en twee ADK-hoofbestuurslede, te wete prof. Schneider en dr. Hamburger gereël. Toe het Lübbert besluit dat die DM 50 000 wat hy reeds aan die ADK geskenk het, gelykop verdeel moes word tussen die ADK en die S.A. Stigting. Voorts het hy onderneem om in 1963 die bedrag van DM 70 000, met ander woorde DM 30 000 meer as wat hy oorspronklik aangebied het, aan die ADK te oorhandig. Lübbert het dus aansienlik meer fondse aan die ADK bewillig as dit waarvoor daar in Desember 1961 voorsiening voor gemaak is.

Teen die helfte van 1962 was die ADK se voorbereidings in verband met skakelwerk in die Bundesrepublik en die ander Duitssprekende lande afgehandel en kon die uitvoering van die taak in alle erns begin. Die praktiese uitvoering van die onderneming is aansienlik vergemaklik as gevolg van die feit dat daar op 11 Junie 1962 ’n kultuurverdrag tussen Suid-Afrika en die Bundesrepublik onderteken is. Ofskoon dié verdrag eers op 25 November 1963 amptelik bekragtig is, kon die ADK nietemin reeds vanaf 1962 binne die raamwerk van hierdie uiters belangrike kulturele ooreenkoms werk. Terseldertyd het die totstandkoming van ’n kultuurverdrag ’n ideaal wat die ADK reeds voor die Tweede Wêreldoorlog nagestreef het, vervul.

Die hoofbestuur het minstens 12 kandidate, waaronder dr. F. Peters, mnr. (prof.) W. Bertelsmann, mnr. H. Krüger en dr. Hamburger, vir die pos van skakelbeampte in die Bundesrepublik oorweeg, maar na deeglike beraadslaging besluit om dr. Hamburger te stuur. Nie alleen was Hamburger Duitssprekend nie, maar hy het ook die ADK op die Duitse komitee van die S.A. Stigting verteenwoordig, wat die noodsaaklike samewerking met die Stigting aansienlik sou vergemaklik. Hamburger se werkgewer, die Departement van Bantoe-Administrasie en -Ontwikkeling, was ook bereid om 12 maande onbetaalde verlof aan hom toe te staan. Die ADK het op sy beurt onderneem om aan Hamburger ’n salaris van R5 000 te betaal en in die Bundesrepublik vir hom ’n motor te koop. Nadat Hamburger op 11 Junie die ADK by die ondertekening van die kultuurverdrag verteenwoordig het, het hy onmiddellik na Duitsland vertrek.

2.‘n Grootmens van die Derde Ryk.

Bronne: Verskeie Duitse Internet-bladsye.

Bedrywe:

Erich Lübbert was in 1920 saamstigter van die “Consolidated Diamond Mines of South-West-Africa Limited” in Kaapstad, saam met die Jood Ernest Oppenheimer. In 1937 het hy die E. Lübbert & Ko. KG gestig.

Politiek:

Raadslid in die Stahlhelm (die Staalhelm), ‘n regse paramilitêre organisasie.

Lid van die Gesellschaft zum Studium des Faschismus (Selskap vir die studie van fascisme), ‘n Duitse studieselskap wat die Italiaanse Fascisme wou bevorder.

Hy behoorte aan die sakemanne wat in 1933 Pdt. Hindenburg uitgenooi het om Hitler as Kanselier in te las.

In die Nürnberger hofsaak is gesê dat hy ‘n kring van sakemanne om Ernst Röhm (leier van die Stormavdeling: SA) gelei het, wat dieselfde rol gespeel het as die Keppler-kring om Himmler (SS).

*

20

‘n Paar meer name

Maud Gonne, the ,,Muse’’ of Irish Nobel-prize poet W.B. Yeats was an Irish nationalist who opposed the British wars against the Boers and later supported the Irish fascist (or fascistoid) Blue Shirts. This for me is a clue that researches on the relationships between Afrikaner and Irish nationalisms, both sharing one and the same archfiend, namely British imperialism, would no doubt yield interesting results.

Heinrich Beissner, ou-loods van die Duitse lugmag. AWB.

Walter Kraizizek

briefly a member of Hitler’s SS Bodyguard in the mid 1930s, was working in South Africa at the outbreak of war in 1939, was interned there and escaped to Mozambique where he was employed by the local Abwehr in Lorenco Marques. Kraizizek was expelled from Mozambique in 1944 and returned to Germany where he was recruited by Otto Skorzeny for his Werewolf unit which, however, he managed to avoid joining. He was finally arrested by US forces in 1945 and transferred to Camp 020 for interrogation later that year. This file contains detailed accounts of Kraizizek ‘s escape from internment in South Africa (with the help of the pro-Nazi South African Ossewa Brandwag organisation) and of his work and associates in Lourenco Marques.

http://discovery.nationalarchives.gov.uk/details/r/C11377639

*

ANHANGSELS

Die Plan en die Man vir die Volk van Suid-Afrika

Beginsels en Beleidsverklaring

van die

Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Bond
(Gryshemde)

Voorwoord

(tot Herdruk Negende Jaargang 1942)

Met hierdie uitgaaf van sy “Program van Beginsels” betree die Suid-Afrikaanse Nasionaal-Sosialistiese Bond (Gryshemde) sy negende lewensjaar as ’n politieke beweging in die land. Na aanleiding van die artikel oor die stigter van hierdie lewenskragtige volksbeweging wat saam met die “Beginsels en Beleidsverklaring” die rigtinggewende inhoud van hierdie uitgaaf vorm, het die Hoofsekretaris van die Bond voor die in-druk-gee hiervan in ’n omsendbrief aan lede as volg geskryf:

“Ons Leier is nie ’n man wat van ’n neiging tot selfadvertensie verdink kan word nie en baie Gryshemde meen heeltemaal tereg dat hy geen ander advertensie as sy vasberade en koersvaste stryd gedurende die afgelope agt jaar nodig het nie. ’n Klompie van sy oudste kamerade wat met diepe weersin vervul is teen die pogings van sogenaamde “volksleiers” en ’n vyandige Pers om ons Leier as ‘n “vyand van die Afrikanerdom” voor te stel, is egter van mening dat meegaande poging om die waarheid oor die Leier te vertel aan die Volk bekend gemaak en in die uitgaaf van ons uitgebreide program van beginsels afgedruk behoort te word. Die volk moet in ons nuwe uitgaaf kan sien wat die Gryshemde se Plan is en wie hulle Man is!”

Waar die Bond dus hierdie uiteensetting van sy Plan aan die kernvolk van ons toekomsstaat voorlê, stel hy terselfdertyd die Man voor wat hy ter uitvoering van hierdie plan aan die volk as Leier wil skenk.

Tot ’n hegte eenheid saamgebind deur die aangevoelde harmonie van ’n gemeenskaplike bestemming wat uiting vind in gemeenskaplike trou aan hul Leier, staan die Gryshemde rotsvas agter Louis T. Weichardt. As hartgrondig oortuigde Nasionaal-Sosialiste wat glo dat die bestemming van die Gryshemde en hul Leier ook hul gemeenskaplike bestemming is, staan die lede van die Bond in wyer kring eensgesind, doelbewus en lotsverbonde agter dieselfde Leier.

Nie beroepspolitici nie, nie politieke predikante nie, nie boekgeleerdes nie – nie ’n man van woorde alleen nie – maar alleen ’n bestemmingsbewuste man wie se besieling en daadkrag ook uit sy woorde spreek, kan ’n volk na sy bestemming lei. So ’n bestemmingskrag is die Godgegewe Leier wat die S.A. Nasionaal-Sosialistiese Bond hiermee saam met sy beginsels en sy beleid aan die Afrikanervolk bied.

Vir Bloed en Bodem,

Izak le Grange
Hoofsekretaris, S.A.N.S.B.

*

I. NAAM EN HERKOMS

Die S.A. Nasionaal-Sosialistiese Bond (hierna genoem die Bond) spruit voort uit die S.A. Nasionale Party waarby die oorspronklike S.A. Christelike Nasionaal-Sosialistiese Beweging, saam met die S.A. Gryshemp-beweging, ingelyf is.

II. GRONDSLAG

Die Bond erken en bely:

1.God die Almagtige, Sy Oppergesag en Leiding in die bestuur en lotgevalle van die nasie.

2.Geestesvryheid, godsdiensvryheid en gewetensvryheid, en sal dit eerbiedig en beskerm waar dit met volle verantwoording teenoor God en die volk tot uiting kom.

3.Die Organiese Beginsel in:

(a)Die eenheid van die geslote geheel wat die volksgemeenskap vorm;

(b)die struktuur van die volksgemeenskap, saamgestel uit enkelinge en groepe individue wat nie alleen deur bande van bloed en liefde vir ’n gemeenskaplike bodem, taal en kultuur aan mekaar verbonde is nie, maar wat natuurnoodwendig op mekaar se samewerking aangewys is;

(c)die funksievervulling van hierdie individue wat elkeen – ter wille van die algemene welsyn van almal saam – sy funksie volgens aanleg, insig en geskiktheid op die regte plek behoort te vervul; en

(d)die leiding van die geslote geheel, wat as lewende organisme die nasionale roeping moet vervul en daartoe oor ’n leidende orgaan moet beskik – die gees van ’n man in wie se wil die wil van die volk, in ooreenstemming met die wil van God, tot uiting kan kom.

Derhalwe aanvaar die Bond dit as sy roeping om, onder leiding van God, die nasionaalvoelende blanke kernvolk van Suid-Afrika te organiseer tot die eenheid van ’n geslote geheel wat soos ’n lewende organisme in dir vorm van ’n volkstaat, met onafhanklike mag op sy eie gebied, die volksbestemming in die strewe na ’n hoër en edeler nasionale lewe kan bereik, en daardeur elke volksgenoot in die geleentheid sal stel om ook sy persoonlike bestemming in die strewe na ’n hoër en edeler individuele lewe te bereik.

III. DOELSTELLING

Ter vervulling van sy roeping stel die Bond hom ten doel:

(i)Om in teenstelling met die huidige an-organiese, sogenaamde “demokratiese”, liberalistiese, Brits-Joodse parlementêre Staat, waarin die belangestryd van een teen almal en almal teen een gevoer word en wat nie alleen uitheems is nie, maar ook vals in wese is, ’n organiese Volkstaat, in inhoud en vorm ’n Nasionaal-Sosialistiese Republiek, gebaseer op Verantwoordelike Leierskap en ingerig op Korporatiewe Grondslag te bewerkstellig, waarin alle regmatige belange van alle individue en groepe in die gees van Almal vir Een en Een vir Almal, in harmonie met, en ter wille van, die algemene belang behartig sal word, en wat na inrigting en inhoud, sowel as vorm, volkome by die volksaard en die nasionale karakter van die blanke kernvolk van Suid-Afrika sal aanpas.

Dienooreenkomstig verklaar die Bond hom uitdruklik ten gunste van Afrikaans as die amptelike taal van die volk van Suid-Afrika, met die nodige respek en agting teenoor ander Europese tale, ooreenkomstig die leuse: “Eenheidstaal, Eenheidsvolk, Eenheidstaat, Eenheidsvlag!”

(ii)Die aanwakkering en aankweking op elke moontlike wyse van nasiebewustheid en Nasietrots in die gees van liefde vir Bloed en Bodem – vir Volk en Vaderland – en offervaardigheid teenoor albei.

(iii)Die aanmoediging van ’n gees van Kameraadskap en Samewerking tussen die individuele volksgenote onderling, sowel as in groepsverband, en die bestryding van die gees van valse individualisme, seksionalisme, provinsialisme of enige ander anti-sosiale of anti-nasionale houding, kunsmatige afskeiding of klasse-naywer wat tot onderlinge spanning of stryd mag lei.

(iv)Die aanwakkering en inplanting by die volk van ’n sterke gees van Selfstandigheid en Onafhanklikheid, en die opleiding van volksgenote tot nuttige burgers wat hul verantwoordelikheid en plig teenoor hul God, hul Volk en hul vaderland getrou sal nakom.

(v)Die onwankelbare handhawing en beskerming van die kulturele ideale van die volk en die aanmoediging van die volksgenote om hierdie ideale in hul individuele strewe na ’n hoër en edeler lewe hoog te hou.

(vi)Die geldigmaking van die sedelike waardes van die volk deur die voorwaardes vir die uitlewing van ware Christelikheid op praktiese wyse vir elke volksgenoot daar te stel, en wel op so ’n wyse dat die volksgenoot inderdaad instaat mag wees om sy naaste op ekonomiese en maatskaplike, sowel as op politieke en geestelike gebied netso lief as homself te hê.

(vii)Die vernietiging, verwydering of onskadelikmaking van alle persone, organisasies, invloede of magte binne die Staat wat die kulturele ideale of die sedelike waardes van die volk, openlik of onder watter dekmantel ookal, ondermyn of die bereiking of uitlewing daarvan verhinder of bemoeilik.

(viii)Die grondvesting van die Nasionaal-Sosialistiese Republiek op die grondslag van reg en geregtigheid en onderdrukking en uitroeiing van alle uitbuiting, verdrukking, korrupsie en onregverdigheid ooreenkomstig die leuse: Geregtigheid Verhoog ’n Volk.

IV. KULTURELE STREWE

Die Bond verstaan onder “Kultuur” in die eerste plaas die Godsdiens van die volk, sy lewensbeskouing en sy prestasie op die gebiede van Wetenskap en Kuns en voorts sy Volks- en Staatkundige organisasie, sy Politiek en sy Sedes, wat in sulke waardes soos medemenslikheid, welwillenheid, eerlikheid, plig en trou tot uiting kom en van geestelike vooruitgang getuig.

Ten einde sy roeping te vervul deur die totale geestelike prestasie van die volk tot ’n peil te verhef wat die blanke beskawing waardig sal wees, sal die Bond ook voornoemde kulturele funksies van die volk op korporatiewe grondslag onder verantwoordelike leierskap inrig, sodat die skeppers van kultuurwaardes op elke gebied self hul belange, in harmonie met en ter wille van die gemeenskaplike strewe na die hoër en edeler lewe van die volksbestemming, kan reël en behartig.

V. STAAT EN REGERING

1.Deenooreenkomstig die selfbeskikkingsreg van volke en die natuurlike wordingsproses wat die Afrikanervolk as ’n deur bloedverwantskap saamgegroeide en saamgroeiende biologiese, sielkundige en sedelike eenheid ondergaan het, en nog ondergaan, verbind die Bond hom om die historiese blanke ras van die kernvolk te beskerm, te handhaaf en tot suiwere nasionale ontploiing in sy eie volkstaat uit te bou.

2.Die Bond verbind hom tot opheffing van die huidige uitgediende, uitheemse en valse demokraties-liberalistiese staats- en regeringstelsel en die vererflike partypolitiek wat die volksverteenwoordiging aan gevestigde belange en beroepspolitici uitgelewer het en onderneem om in die plek daarvan te stel ware verantwoordelike volksregering, ooreenkomstig die eise van die volksaard en die algemene welsyn, wat die regmatige belange van alle volksgenote sal behartig.

Dienooreenkomstig verbind die Bond hom om:

(a)Die Staat op korporatiewe grondslag in te rig;

(b)die volksverteenwoordiging op grondslag van beroeps- en belangeverteenwoodiging te laat kies deur die belanghebbende volksgenote, wat dan self hul regmatige eie belange binne hul beroepskring kan behartig, met die volste reg op protes en kritiek en die beste geleentheid om die beste man na die Nasionale Raad te stuur;

(c)die Regering en die Volksleiding op die beginsel van Verantwoordelike Leierskap uit te bou en die Leier in die hoogste instansie, wat die eenheid van Volk en Staat verpersoonlik en wie se enigste belang die algemene belang is, die mag en die gesag te verleen om die algemene belang van Volk en Staat te behartig en daardeur die Volkstaat op die Pad van Suid-Afrika na sy bestemming te lei.

3.Die Bond verwerp uitdruklik die beginsel van ’n diktatuur, d.i. van onverantwoordelike, eiegeregtige en willekeurige regering deur ’n persoon, liggaam of klas en bestry alle pogings om dit, onder watter dekmantel ookal, in te stel as strydig met die wil van God, strydig met die beginsel van Verantwoordelike Leierskap en strydig met die doel en strewe van die Volkstaat.

4.Die Bond erken dat elke volksgenoot sy regmatige eie belang het, dat alle volksgenote saam gemeenskaplike belange het en dat laasgenoemde belange in die Volkstaat die oorheersende is. Daarom stel die Bond die eis dat die eiebelang van die individu of groep ondergeskik aan volks- en staatsbelang moet wees; dog erken die Bond dat individuele en groeps-inisiatief onmisbaar vir die Staat is en dat dit in die algemene belang beskerm, aangemoedig en ondersteun moet word, ten einde die welsyn van die volk te bevorder en die individu die vrug van sy ondernemingsgees en vlyt te laat geniet.

5.Die Bond strewe na suiwering en hervorming van ons Regstelsel en eis dat nadruk gelê sal word op die gees van die Wet, m.a.w. op die doel en nie op die letter nie.

6.Die Bond erken die beginsel van “Soewereiniteit in Eie Kring”, dog verwerp uitrduklik die idee van ‘n “Staat binne ’n Staat”.

V. RASSEBELEID

1.Die Bond aanvaar rasse-onderskeid en rasse-indeling as ’n beginsel van die lewende natuur en ’n vereiste vir wêreldorde en wêreldvrede en strewe daarom na suiwerheid van die historiese ras, na blanke heerskappy, en na staatstoesig oor ander rassegroepe op die Staatsgebied, ooreenkomstig die beginsel dat elke rassegroep buitekant die volksgemeenskap sy eie bestemming het. Dit beperk gevolglik die reg en aanspraak op burgerskap tot blankes van Aries-Europese afkoms.

2.Ten opsigte van die Bantoe-ras, verbind die Bond hom tot ’n beleid van territoriale segregasie en die bevordering van die stamlewe van die naturel ooreenkomstig sy eie volksaard en tradisie. Daarom sal alle kommunistiese, rewolusionêre en ander propaganda wat vreedsame rasseverhoudinge mag versteur, ten strengste onderdruk word, ter beskerming en beveiliging van die Staat sowel as die stamlewe van die naturel.

3.Ten opsigte van die kleurlingbevolking, aanvaar die Bond ’n beleid wat sal lei tot:

(i)Die ontwikkeling van hierdie groep tot ’n aparte en eie bestemmingsbewuste volksgemeenskap op ’n afsonderlike gebied, onder toesig van die Staat.

(ii)Vrywaring en beskerming van die groep teen enige vorm van uitbuiting en vernedering en teen kommunistiese, rewolusionêre of ander propaganda wat vreedsame rasseverhoudings mag versteur.

4.Ten opsigte van die Indiërbevolking is die Bond se standpunt dat:

Die teenwoordigheid van die Indiërgroep in Suid-Afrika ’n addisionele rasseprobleem skep wat, in die belang van die Indiërs sowel as die Volkstaat, opgelos moet word, aangesien die Indiërs as rassegroep ’n bedreiging vir die Volksgemeenskap sowel as vir ander rassegroepe is.

DAAROM verbind die Bond hom tot die bewerkstelling van doeltreffende repatriasie van die Indiër deur vriendskaplike onderhandeling met die Indiese Regering, gepaard met ’n beleid van segregasie.

5.Ten opsigte van die Jode is die Bond se standpunt:

(i)Dat die Jode, van Oosters-Semitiese oorsprong, ’n aparte afsydige, onassimileerbare, nie-christelike rassegroep is, wat op internasionale grondslag georganiseerd is en sy tradisionele godsdienstige en rasse-identiteit orals handhaaf.

(ii)Dat hulle daarom as groep nie deur die Volksgemeenskap geassimileer kan word nie en dus ’n onnasionale, anti-nasionale en vreemde element in die volksliggaam sal bly.

(iii)Dat hul belange in Suid-Afrika dus alleen individualisties, materialisties of groepbeskermend is, en nie volksgemeenskaplik nie, en hulle daardeur ’n toestand skep wat die ewewig van die Volkslewe op byna alle terrein, ekonomies, maatskaplik sowel as kultureel, versteur.

(iv)Dat die Jode weens hulle wêreldverspreidheid en die kapitalistiese mag waaroor hulle in elke land besit, inderdaad ’n internasionale volk is wat deur middel van die Joods-kapitalistiese pers, die vernaamste propagandiste (vir hulle eie voordeel en veiligheid) van die sogenaamde liberalisme, kosmopolitanisme, kapitalisme, imperialisme en ’n rasmiskennende internasionalisme (Kommunisme) is.

(v)Dat die Jode uit ’n staatkundige oogpunt dus nie ’n selfonderhoudende groep is nie, maar lewe en teer op die arbeid, produksievermoë, lewensgeleenthede en bestaansregte van ander – m.a.w. parasities floreer op die Volksgemeenskap – en as sulks ’n nadelige en gevaarlike gewas in die Volksliggaam is.

DAAROM aanvaar die Bond en verbind hy hom tot die uitvoering van ’n beleid van:

(a)Strenge wetgewing om voortaan alle Joodse immigrasie tot die Volkstaat te belet.

(b)Algehele vernieting van die huidige Joodse dominasie en beperking van Joodse invloed op elke terrein.

(c)Wetgewing waardeur die posisie van sodanige Jode aan wie vergunning verleen word om binne die gebied van die Staat te bly woon, sosiaal, ekonomies en staatkundig bepaal sal word as vreemdelinge wat alleen geduld sal word solank as hulle die sedes van die volk eerbiedig, die landswette gehoorsaam en aan die eise van die Volksgemeenskap voldoen.

(d)Bestraffing en deportasie sover moontlik van alle Jode wat hulle aan rasseskending skuldig maak, of skuldig gemaak het.

VII. IMMIGRASIE

Uitgaande van die standpunt dat die aanvulling van ons bevolking en die versterking van ons ras wenslik is, be-oog die Bond beperkte immigrasie na Suid-Afrika van rasse-elemente wat hulle etnies en kultureel, ooreenkomstig die rassebeleid van die Bond, met die oorspronklike blanke bevolking kan vereenselwig en ’n aanwins vir die Volkstaat sal wees. Daarby lê die Bond dit as beginsel neer dat die groei van die volk deur middel van immigrasie slegs aanvullend beskou moet word, aangesien die vermeedering van die volk uit eie lewenskrag aangemoedig behoort te word. 18.03.10

VIII. MAATSKAPLIKE ORDE EN WELVAART

Die Bond aanvaar en erken die gesin as die hoeksteen van die Sosiale orde en gesinswelsyn as toetssteen vir die welsyn van die volk.

Dienooreenkomstig strewe die Bond na:

(i)Die bevordering van ’n reine, gesonde en welvarende gesinslewe en sal hy alle faktore wat tot die verbrokkeling of ontbinding van die gesinslewe lei, kragdadig bestry.

(ii)Die daarstelling van ’n nasionale skema ter bevordering van volksgesondheid deur die verskaffing van fasiliteite vir die verkryging van deeglike behuising, genoegsame voeding, rus en ontspanning en die beste beskikbare mediese behandeling vir almal.

(iii)Die bevordering van kinderwelvaart deur alle moontlike middele, met spesiale voorsorg vir moeder en kind en steun aan kinderryke ouers.

(iv)Die opstelling en die uitvoering van ’n omvattende plan vir welsynswerk en volksverheffing.

(v)Die algehele oplossing van die “armblankevraagstuk” wat die Bond as simptoom van die huidige verrotte stelsel beskou – ’n simptoom wat in die organies gesonde Volkstaat met daadwerklike genesing, deur die verwydering van sy oorsake, sal verdwyn.

(vi)Die algehele opruiming en verwydering van agterbuurtes.

IX. EKONOMIESE BELEID

Nasionaal-Sosialisme gaan van die standpunt uit dat daar wesenlik geen onderskeid tussen die ekonomiese en die sosiaal-politieke taak van die Staat bestaan nie. Ten einde die algemene welsyn te bevorder, moet die Staat plan en rigting aan die bedryfslewe gee wat met die totale stoflike behoeftevoorsiening te doen het, en ten einde die ontploiing van die bedryfslewe volgens hierdie plan en in hierdie rigting te bewerkstellig, het die Staat ook die handhawing van orde en reg tot taak. Die planmatige reëling en leiding van die produksie, ditribusie en konsumpsie van goedere wat in die stoflike behoeftes van die volk voorsien, is derhalwe die fundamenteelste taak van die Staat.

Dienooreenkomstig strewe die Bond na drastiese ekonomiese hervorming en ’n kragdadige beleid van nasionale ontwikkeling wat weerspieël sal word deur ’n verhoogde nasionale lewenspeil en ’n menswaardige bestaan vir elke Volksgenoot, vry van stoflike nood en werkloosheid, en huldig die Bond die volgende opvattings:

(a)Produksie: Daar is geen oorproduksie nie maar wel onderkonsumpsie. Produksie moet verder verhoog word en wel tot die hoogste moontlike peil: PRODUKSIE MOET PLANMATIG, OOREENKOMSTIG DIE STAAT SE EKONOMIESE BELEID GESKIED en nie planloos in belang van private winsbejag nie.

(b)Distribusie: Dit moet nie ’n saak van winsbejag wees nie, maar wel ’n saak van DIENS en daarby ’n saak van VOLKSDIENS wat planmatig, ooreenkomstig die ekonomiese beleid van die Staat moet geskied.

(c)Konsumpsie: Die verbruik van goedere wat fundamentele stoflike behoeftes bevredig, IS NIE ’N VOORREG NIE MAAR ’N LEWENSNOODSAAKLIKHEID vir elke volksgenoot en daarom moet gesorg word nie alleen dat die produsent genoeg produseer en die handelaar doelmatig en toereikend distribueer nie, maar ook dat ELKE VOLKSGENOOT AS VERBRUIKER ALLE LEWENSNOODAAKLIKE GOEDERE KAN KOOP.

Derhalwe waarborg die Bond:

(a) Algemeen

(i)Elke volksgenoot se reg op en plig tot werk, asook sy aanspraak om regverdig te deel in die rykdom van die land en toepassing van die beginsel: GELYKE GELEENTHEDE VIR ALMAL, SPESIALE VOORREGTE VIR NIEMAND NIE.

(ii)Die handhawing en beskerming van privaatbesit en die aanmoediging van persoonlike inisiatief; die bestryding van Kommunisme en die beskerming van individuele ondernemings teen oneerlike konkurrensie en die tirannie en mag van monopolies en monopolistiese kartelle.

(iii)Die hervorming van die huidige finansiële beleid en geldstelsel, onder andere deur die oprigting van ’n Staatsbank, wat die Staat sal losruk uit die wurggrep van die oorheersende internasionale geldwese en die volk van die knegskap van rentelaste en woekersugtige geldskieters en geldelike instellings sal bevry.

(iv)Die instelling van eerlike en betroubare besigheidsmetodes en die bestryding van spekulasie, winsbejag en uitbuiting van enige aard.

(v)Die toeëiening vir die Volk as geheel van alle onverdiende vermeerdering van eiendomswaardes, waar hierdie vermeerdering in waardes die gevolg is van gesamentlike nasionale strewe en die ontwikkeling en vermeerdering van die bevolking.

(b) Landboubeleid

Onder diepe besef van die onverbreekbare verband tussen wat daar tussen Bloed en Bloed, en tussen Bloed en Bodem bestaan, sien die Bond die ankerplek van die volk in die Vaderland veral in die gehegtheid van die Boer aan die stuke Aarde wat hy liefdevol bewerk en [in? W.] sy eie noem. Daarom wens die Bond hierdie band te versterk en te bestendig deur omstandighede en voorwaardes te skep wat die Boer instaat sal stel, nie alleen om aan te hou boer nie, maar om steeds beter en vooruit te boer, sodat hy sy plaas in ’n beter toestand as wat hy dit gekry het, kan nalaat – nie aan die verbandhouer of wie op ’n vendusie die hoogste daarvoor mag bied nie – maar aan sy eie bloed, as onvervreembare eiendom van geslag tot geslag.

Hiertoe dien die korporatiewe of groepstelsel van die Nasionaal-Sosialistiese Volkstaat wat die Boere selfregering, in eiekring, met aanmoediging, steun, toesig en leiding van Staatsweë bied en in hierdie verband strewe die Bond, en waarborg hy spesifiek:

(vi)Uitvoering van ’n Landboubeleid wat die rehabilitasie van die Boerestand sal verseker en sodoende die ruggraat van die land sal herstel, die boer van die knegskap van die rentelas wat hom tans verwurg, sal bevry, hom instaat sal stel om sy verbandlas stelselmatig te delg, vooruit te boer en ’n menswaardige bestaan te voer, met sekerheid van gewaarborgde en onvervreemdbare eiendomsreg.

(vii)Die bestryding van grondverspoeling o.a. deur beletting van oorbeweiding gepaard met ’n beleid ter herwinning, beskerming en verbetering van die grond, grootskaalse waterbewaring deur middel van boorgate, damme, kanale en besproeiingskemas, ingebruikneming van alle ongebruikte grond en die instelling van nedersettingsskemas wat die nedersetter instaat sal stel om eienaar te word.

(viii)Die aanmoediging van wetenskaplike boerderymetodes met die oog op die hoogsmoontlike produksie van kwaliteit-produkte.

(ix)Die uitbouing of omskepping van tans bestaande, noodsaaklike boereorganisasies tot ware landboukorporasies en die oprigting, waar nodig, van nuwe korporasies met regsbevoegdheid in eie kring en seggingskap by die bemarking en prysbetaling van landbouprodukte tot onderlinge voordeel van produsent sowel as verbruiker in belang van die volksgeheel.

(c) Nywerheidsbeleid

Die Bond beskou die sametrekking van werkers in groot stede – die gevolg van die sentralisasie van nywerhede – as ’n ongesonde toestand wat tot demoralisasie en die ontstaan van ’n prolitariëre gees onder die werkende massas lei. Derhalwe beoog die Bond die desentralisasie van nywerhede en ’n beleid van “terug na die land” ook op nywerheidsgebied en waarborg hy:

(x)Die ontwikkeling en beskerming van Suid-Afrikaanse nywerhede op ’n gesonde ekonomiese grondslag met volle inagneming van die nasionale eise vir volkswelsyn en veiligheid.

(xi)Die bewerking of verwerking van primêre produkte en grondstowwe waar moontlik in die produksiestreke of waar dit gevind word.

(xii)Die inrigting van die nywerhede op korporatiewe grondslag sodat die nywerheid as geheel sy taak ooreenkomstig die staatsplan in belang van die volksgeheel kan vervul en elke onderneming in elke vertakking, met uitskakeling van alle ongesonde konkurrensie en alle onekonomiese bedrywe, ter vervulling van hierdie gemeenskaplike taak in groepsverband harmonies kan saamwerk.

(d) Mynbeleid

Die Bond se standpunt is dat die minerale rykdom van die land die erfenis van die Nasie en as sulks die gemeenskaplike eiendom van die hele Volk is, dog dat die ontginning daarvan in die hande van private inisiatief gelaat kan word. Aangesien die Bond dus nie die nasionalisasie van die mynnywerheid as sulks beoog nie, beoog hy wel deeglik die nasionalisasie van alle produkte van die mynbou wat van lewensbelang vir die volk kan wees en waarborg hy dienooreenkomstig:

(xiii)Die ontginning en bemarking van die minerale rykdom van die land op gesonde ekonomiese grondslag, vry van spekulasie, en die aanwending daarvan in belang van nasionale welsyn en veiligheid.

(e) Arbeidsbeleid

Nasionaal-Sosialisme gaan uit van die standpunt dat die werkkrag en produksievermoë van ’n volk sy rykdom en die grondslag van sy nasionale geldwese is en beskou dus alle werkers, ditsy met die hand of met die verstand, as die skeppers van goedere en waardes waarop die totale nasionale prestasie en die welsyn van die volk berus. Derhalwe huldig die Bond, onder die slagspreuk “Arbeid Veredel”, alle eerlike arbeid as eerbaar en edel en waarborg hy die werker ’n menswaardige bestaan deur:

(xiv)Die verskaffing van werk vir almal; vir elkeen sy loon volgens verdienste en aan die swakste genoeg om soos ’n witman te kan lewe, met bevordering op meriete en nie weens invloed nie.

(xv)Die verskaffing van deeglike vakopleiding, voorligting by beroepskeuse en ondersoek na liggaamlike en geestelike geskiktheid – ten einde sover as moontlik die geskikste werkkrag vir elke taak te verkry.

(xvi)Die inskakeling van alle werkers sover moontlik op die regte plek, ooreenkomstig aanleg en bekwaamheid in elke vak, bedryf, beroep of amp deur middel van die groepstelsel onder Verantwoordelike Leierskap.

(xvii)Die opeising van die arbeidskragte van elkeen na die beste van sy vermoë tot sy eie onderhoud, tot onderhoud van sy gesin en tot diens van sy volk.

(xviii)Die skepping van werksomstandighede en voorwaardes wat elkeen in staat sal stel om sy werk behoorlik te kan doen; bv. werksure ooreenkomstig die aard van die werk, veiligheid van lewe en gesondheid by die werk; genoeg lug en ruimte in die werkplek, of warmte of verkoeling en alles wat verder nodig mag wees, sodat die werker sy plig behoorlik kan nakom; met genoegsame rustyd en vakansie, sodat elkeen met lus kan werk en vreugde in sy arbeid kan vind.

(xix)Voorsiening van behoorlike behuising vir werkers en versekering teen ongevalle, siekte of ongeskiktheid met genoegsame voorsorg vir die ou-dag.

(xx)Die beskerming van alle werkers teen uitbuiting en winsbejag.

(f) Belasting

Die Bond verklaar uitdruklik dat die huidige nie-progressiewe belastingstelsel en prosedure van heffing, teenstrydig is met die beginsels van regverdigheid en vooruitgang en nadelig in sy uitwerking, veral teenoor die groot massa.

Dienooreenkomstig beoog die Bond drastiese hervorming en die instelling van belasting wat progressiewe uitwerking sal hê.

X. VOLKSOPVOEDING

Die Bond stel as grondslag vir sy beleid van Volksopvoeding die beginsel dat die onderwysstelsel moet wortel in die Volkslewe, die Volkskarakter en die Volkskultuur, dat dit deur sy gees moet strek tot versterking en opbou van ’n gesonde, karaktervolle volkslewe en nasionale kultuur; dat dit deur sy inhoud, praktyk en organisasie tot individuele karaktervorming, tot ’n sterk gevoel van rassebewustheid, nasietrots, troue vaderlandsliefde en tot voorbereiding van die jeug vir die lewenseise en vir nasiediens op elke gebied van die volkslewe moet dien.

DAAROM verbind die Bond hom tot die daarstelling van ’n stelsel van volksonderwys wat in gees en in strekking die voorgaande beginsels sal uitvoer, en beoog hy ooreenkomstig daarmee:

(i)Die bevordering van volksonderwys met alle middele ter versterking en verwesenliking van die ideale van gesondheid, karakter en kennis as steunpilare van ons nasionale kultuur.

(ii)Die organisasie van volksonderwys op ’n nasionale eenheidsbasis met uitskakeling van die huidige provinsialistiese indeling, maar met insluiting en aapassing by, die ekonomiese organisasie en behoeftes van die nasie, met spesiale voorsiening vir die vereistes wat landelike streke aan die onderwys stel.

(iii)Die bevordering van die saamgroeiing van alle volkselemente tot ’n nasie-eenheid en die aankweking van ’n nasionale geestesgesteldheid en nasiebewustheid, met eerbiediging van historiese herkoms uit besef dat die toekoms van ons nasie in ’n gemeenskaplike lotsbestemming lê, ooreenkomstig die leuse: “Eenheidstaal, Eenheidsvolk, Eenheidstaat, Eenheidsvlag!”

(iv)Die afwering, onderdrukking of vernietiging van alle demoraliserende, on- en anti-nasionale en sogenaamde liberalistiese invloede onder die volk en veral onder die jeug, deur die pers, lektuur, uitsaaidiens, teaters, bioskope, klubverenigings en bewegings, en die aanpassing hiervan, in soverre hulle opvoedings- en beïnvloedingsmiddels is, by die sedelike ideale van die volk, tot algemene uitbouing en ontwikkeling in diens van Volk en Staat.

(v)Die aanwending van alle kanale van openbare beïnvloeding tot die volksdiens sodat Pers, Radio, Rolprent en Skouburg die Volk dien en nie die een of ander kapitalis, seksionele groep, politieke party of geheime mag nie.

(vi)Die Bond beoog die suiwering van die Pers van alle anti-nasionale of volksvreemde elemente, invloede en magte en lê as beginsel neer dat slegs staatsburgers wat voldoen aan die eise wat daar vir die joernalistieke beroep gestel sal word, toegelaat sal word om die Pers te dien. Die Pers sal in diens van die Volk wees, en nie die Volk in diens van die Pers nie!

(vii)Die daarstelling en bevordering van ’n nasionale Jeugbeweging waarin die werk van die skool tot die vorming van waardevolle en karaktervaste burgers(esse) onder toesig, beheer en dissipline voortgeset kan word, met spesiale voorsiening vir die liggaamlike ontwikkeling van die jeug.

XI. POLISIE

Die Bond beoog die uitbreiding en stabilisering van die Polisiemag insoverre dit vir die behoorlike handhawing van die openbare orde en veiligheid van persoon en eiendom nodig is. Dienooreenkomstig beoog die Bond die verhoging van die status en die besoldiging van polisiebeamptes van alle grade en range, sodat manne van die beste tipe aangemoedig kan word om by die mag aan te sluit en die manskappe hul plig getrou kan nakom sonder enige aanleiding om aan versoeking van korrupsie toe te gee.

XII. STAATSAMPTENARE

Die Bond beoog ’n hoogs doeltreffende en behoorlik besoldigde staatsdiens, vry van politieke invloed, waarin bevordering alleenlik volgens meriete sal geskied.

XIII. OUD-STRYDERS EN SOLDATE

Die Bond verklaar dat spesiale voorsiening gemaak moet word vir alle Afrikaners wat as gevolg van militêre diens in ’n ongunstige posisie gekom het in die mededingings met hul medeburgers, asook vir die afhankilikes van sodanige mense.

XIV. NASIONALE VERDEDIGING

Die Bond beskou dit noodsaaklik dat die Staat die nasie militêr, volgens moderne eise, teen binnelandse sowel as buitelandse vyande, sal beveilig en beskerm.

XV. BUITELANDSE BELEID

(1)Die Bond strewe na die vrede en ’n gees van innerlike vertroue en welwillenheid tussen alle nasies en beoog die nouste samewerking, veral met daardie volke wat hulle op organiese grondslag in belang van ’n nuwe Wêreldorde beywer, en deur bande van bloed en kultuur aan die Afrikanervolk nou verwant is.

(2)Die Bond aanvaar en onderneem ’n beleid van welwillenheid teenoor en samewerking met die omringende buurstate.

XVI. ”GEEN KOMPROMIE NIE”

Ten opsigte van sy beginsels handhaaf die Bond ’n beleid van “Geen Kompromie Nie” ooreenkomstig die slagspreuk: “WIE NIE MET ONS IS NIE, IS TEEN ONS!” en “ALMAL VIR DIE STAAT; NIEMAND TEEN DIE STAAT NIE!”

XVII. EED VAN DIE LEIERS

Die Leiers van die Bond verbind hulle onder eed om sonder aarseling, vrees of guns, selfs met opoffering van die lewe, aan die voorgaande Beginsels uitvoering te gee.

*

LOUIS WEICHARDT

Die Plan en die Man vir die Volk van Suid-Afrika, S.A.N.S.B., 1942

Weichardt is vlees van ons vlees en bloed van ons bloed. Sy voorgeslag het die afgelope honderd jaar saamgegroei met die rasse- en kulturele eenheid wat ons “die Afrikanerdom” noem. Toevallig is hy van Duitse afkoms, waaruit bloed- en karakterwaardes voortvloei wat tot die beste van ons ras gereken word. Toevallig ook het hy  die geleentheid gehad om hom, uit ryke en wye lewenservaring, kultuurwaardes toe te eien wat tot die hoogste van ons geestelike besit behoort.

Gebore in Paarl (Kaap), op 21 Mei 1894, het Louis Theodor Weichardt vanaf sy derde lewensmaand onder die Vierkleur van Transvaal opgegroei en as kind die verskrikking van oorlog en die tirannie van vreemde oorheersing in Pretoria deurleef.

Sy familie het goed en bloed feil gehad vir die vryheid van die Boerevolk en die gesin het verarm uit die oorlog gekom.

In 1906 is hy na ’n Engelse skool in Natal gestuur, waar hy diep onder die indruk gekom het van die verskil wat daar tussen die Engelsekind en die Boerekind bestaan. Die verskil wat daar tussen sy Afrikaneraard en die geaardheid van ander vreemde volke bestaan, het hy op 18-jarige leeftyd ervaar toe hy in 1912 vir verdere opleiding na Europa vertrek het.

Hy het skool- en besigheidsopleiding in Duitsland ontvang en van vakansiegeleenthede gebruik gemaak om ander lande te besoek. Toe die wêreldoorlog in 1914 uitbreek, het hy reeds die meeste lande in Europa deurreis gehad.

Ondertussen het die jong Afrikaner verneem van die sterk nasionale stryd vat genl. Hertzog teen die imperialistiese regering in Suid-Afrika aangeknoop het. Deur die oorlog afgesny van alle verbindings met Suid-Afrik, het hy tog van die houding van nasionale Afrikaners teenoor die regering se oorlogsbeleid en die optrede van genls. Maritz, Beyers, De Wet en ander verneem. Ook in hom het toe die vryheidsdrang van die Boer ontvlam. Hy neem deel aan die stryd in die Duitse leër.

Ná drie jaar en drie maande van harde stryd aan verskillende fronte, is hy, swaar gewond, uit die leër ontslaan – ’n gewone korporaal met onderskeidingstekens aan die bors wat menige offisier van die hoogste rang hom sou kon beny het.

Maar in sy hart was Louis Weichardt nou ’n ander man as die jong soldaat wat met haat teenoor die Engelsman gegryp het na die wapen.

Op die slagveld het Weichardt die Engelsman in bloed sien lê en naas hom sy eie kamerade – vriend en vyand afgemaai, verwond, vermink of gedood – vir wat…..?

Hy het die lotgevalle van die mens leer ken en daardeur liefde vir die medemens gewen. Hy het ’n drang tot hoër diens ervaar en met liefde na Suid-Afrika verlang. Maar eers moes hy nog meer belewe.

Hy het in Duitsland die chaos en rewolusie belewe wat die nasleep van oorlog was. Hy het die ellende van die hele Europa aanskou en hom afgevra wat die oorsaak van dit alles is……?

In 1923 het Weichardt, vergesel van sy jong eggenote, na Suid-Afrika teruggekeer in die hoop om hier, in die vaderland, ’n beter en skoner lewe te vind as wat hy ervaar en aanskou het in die geteisterde Europa, waar alle volke as sulks in armoede en ellende verkeer het, terwyl sekere seksies hulle uit die sweet en bloed en trane – ja, ook uit die plesier en sonde – van die massas verryk het.

As sakeman het hy om op die handel toegelê en ekonomiese onafhanklikheid in die oprigting van ’n eie invoeronderneming in Kaapstad gesoek. Terselfdertyd het hy hom in die politieke partyestryd aan die kant van die Nasionale Afrikanerdom ingewerp.

Gou vind hy uit dat daar ook in die eie vaderland min plek vir eerlike besigheidsmetodes was, dat haas alles deur die mag van grootkapitaal beheers word en dat die handel hoofsaklik in die hande van uitheemse elemente is.

Tot 1933 het Weichardt die stryd aan die kant van die Nasionale Party volgehou. Toe kom Samesmelting. Diep teleurgestel met die kompromie-gees van die Nasionale Party en die wyse waarop die Party versuim het om sy beloftes aan die volk ten uitvoer te bring, kom hy tot die oortuiging dat die heil van die volk nie in hierdie of daardie politieke party opgesluit lê nie, maar dat dit slegs deur ’n totaal nuwe beweging bewerkstellig kan word. Hy tree toe uit die Party en op die aand van 26 Oktober 1933 lewer hy die historiese toespraak in die Afrikaner-Koffiehuis, Kaapstad, waaruit die stigting van die Suid-Afrikaanse Christelike Nasionaal-Sosialistiese Beweging (Gryshemde) onder sy leiding voortgevloei het. Die Program van Beginsels het die grondbeginsels bevat wat in die huidige “Beginsels en Beleidsverklaring” van die S.A. Nasionaal-Sosialistiese Bond, in uitgebreide en omvattender vorm verskyn.

Die S.A. Nasionaal-Sosialistiese Bond spruit voort uit die S.A. Nasionale Party, waarby die oorspronklike Christelike Nasionaal-Sosialistiese Beweging, saam met die S.A. Gryshemp-beweging ingelyf is. As stigter en leier van die oorspronklike beweging wat in die vorm van ’n politieke party ’n gedaanteverandering ondergaan het, sonder om egter sy beginsels prys te gee en as stigter en leier van die Gryshemp-beweging wat in onveranderde vorm voortbestaan, is Louis Weichardt ook Leier van die Bond wat die roeping aanvaar het om ’n Nasionaal-Sosialistiese Republiek vir die Afrikanerdom in die lewe te roep.